Tháp Bánh Ít đứng sít cầu Bà Di
Sông xanh núi cũng xanh rì
Vào nam ra bắc ai cũng phải đi con đường này
( Ca dao Bình Định )

Du khách nào khi vào nam ra bắc hay đi về Tây nguyên, Campuchea, Lào  đi ngang qua ngã ba cầu Bà Di cũng đều thấy một quần thể kiến trúc mỹ thuật, lịch sử của người Chăm cổ được xây dựng vào cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XII trên một ngọn đồi thuộc xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, Bình Định.Tháp nằm giữa hai nhánh sông Côn là Tân An, Cầu Gành trên một không gian quang đãng, gió mát trong lành.

Tháp Bánh Ít cũng như 2 tháp Dương Long, Thủ Thiện nằm hai bên tả hữu sông Côn, gắn liền tuổi thơ, quê hương nội ngoại mà tôi chỉ đi ngang qua , chưa lần nào đến thăm.Lần này , sau khi chạp mả, hai anh em quyết thăm tháp Bánh ít để thỏa mãn sự hiểu biết
Con đường từ quê đến tháp trong những ngày giáp tết là quang cảnh tấp nập người mua, kẻ bán những chậu mai xuân được biết là nơi trồng nổi tiếng khắp cả nước. Chúng tôi đi dọc dưới chân đồi theo bờ sông đến tháp. Đầu tiên thấy một cổng mới xây, rồi vòng phía sau, lội bộ con dốc cao, lồi lõm đến đỉnh. Nơi đây là một quần thể gồm một tháp chính và ba ngọn tháp phụ nhỏ bé hơn nhiều bao quanh. Cũng như nhiều tháp khác, qua bao nhiêu thế kỷ, chịu sự tác động của thời tiết, trải qua mưa nắng, gió sương giữa một không gian hoang vắng vẫn đứng đó rêu phong, cổ kính. Đứng trên đỉnh đồi ta có thể nhìn bao quát toàn cảnh quanh vùng. Phía xa là thị xã An Nhơn, có những cánh đồng lúa mơn mỡn đang thì con gái, có dòng sông Côn uốn khúc, vòng qua Bến Trường Thi vang bóng một thời của các sĩ tử, các cụ đồ xưa, qua Bến My Lăng đa tình của nhà thơ Yến Lang, dòng sông lượn vòng qua tháp về vùng hạ lưu Tuy Phước của nhà soạn tuồng nổi tiếng Đào Tấn và Thi nhân thơ tình tài ba Xuân Diệu. Nhìn quanh các hướng có những rặng núi chập chùng Trường Sơn hay những căn cứ Tây Sơn Hạ Đạo của Quang Trung Hoàng đế. Ta còn có thể nhìn dòng người nhộn nhịp, những căn nhà san sát, xe cộ ngược xuôi phía dưới. Nhất là từ khi có cây cầu vượt qua QL 19.
Chúng tôi ngồi nghỉ chân bên bia di tích, hưởng không khí trong lành, rồi vào trong lòng tháp. Tất cả các thấp đều thông hai cửa đông tây, chỉ riêng tháp chính có thờ tượng thần Silva bằng đá cùng bàn thờ nhang khói hiu quạnh.Tượng này được ghi chú  do một nghệ nhân phục chế. Còn tượng chính hiên đang ở Bảo tàng Guimet( Pháp)
Chúng tôi tiép tục vòng qua Tu viện Nguyên Thiều, một qui trình khép kín trong không gian tĩnh mịch. Chùa- Tu viện được biết là nơi xuất phát đầu tiên , nơi đào tạo các giáo sĩ Phật giáo cho miền Trung và Tây nguyên. Chúng tôi dừng lại chiêm ngưỡng, cung kính Phật đài lộ thiên uy nghi nhìn làn nước trong xanh của dòng Tân An thơ mộng.
Trời đã về chiều, xuống đồi , tạm biệt tháp với miên man suy nghĩ, chạnh lòng về một triều đại Chăm đã đi và quên lãng. Hai anh em chia tay nơi cầu Bà Di, mỗi người một hướng, cho kịp đêm nay đưa ông Táo về trời.
Tạm biệt tháp cổ, lưu luyến, ngoái đầu nhìn các ngọn tháp giống như cái bánh ít- một đặc sản của Bình Định, nghĩ vu vơ về một câu ca dao mà chưa biết ý nghĩa:
Muốn ăn bánh ít lá gai
Lấy chồng Bình Định sợ ( cho ? ) dài đường đi.

{jcomments on}