Tác giả: BS Nguyễn Ý Đức
Lục Súc Tranh Công là một truyện cổ Việt Nam mang nhiều ý nghĩa nhân sinh đáng suy gẫm.
Có sáu con vật được chủ nuôi chung trong nhà là trâu, chó, ngựa, dê, gà và lợn. Nếp sống đang hài hòa thân thiện thì không hiểu tại sao một hôm lục súc ta lại có một cuộc bàn tròn “kiểm thảo” kể công của mình và chê bai súc khác. Chủ nhà dựa cột lắng nghe.
Trâu mở đầu với khoe rằng mình giúp ích cho đời rất nhiều, rằng dòng giống nhà trâu cũng có những Phật ngưu mà ai có phúc được uống một chút huyết là sống lâu như ông Bành tổ thậm chí cả Tề Tuyên Vương cũng thương không nỡ hạ thịt. Vậy mà chủ nhân lai nỡ “đáng hậu xử bạc”. Rồi Trâu ta quay ra chê Chó, rằng “chưa rét đã phô rằng rét, Xo ro đuôi quít vào trôn”, hoặc “Chưa sốt đà nằm dài thở dốc, Le lưỡi ra phỏng ước dư gang, Lại thấy người lơ đĩnh lơ hoang,
Tài ăn vụng thôi thì hơn chúng. Vậy mà lại được cơm ngon, ổ ấm, chẳng bù với trâu chỉ nghiến cỏ khô, nằm chuồng đất lạnh.
Chó vừa tự vệ vừa tự vinh danh “Đêm năm canh, con mắt như chong, Đứa đạo tặc nép oai khủng động. Ngày sáu khắc, lỗ tai bằng trống, Đứa gian tham thấy bóng cũng kinh” và than phiền chủ bạc đãi chỉ cho cơm thừa canh cặn
Và cẩu ta chõ móm chê ngựa ”Dại không ra dại Khôn chẳng ra khôn. Ngất ngơ như ốc mượn hồn, Nuôi giống ấy làm chi cho rối”.
Trạm tự ái, tức khí ngựa ta bèn đưa ra những thành tích của họ nhà mình như giúp Hán Cao Tổ lập nghiệp Đế, giúp Quan Công sáu ải thoát qua, đựoc kế cận vương tôn công tử. Tiện thể, ngựa ta quay sang phải “rũa” dê là có đầu mà chẳng có đuôi, mình thì nhỏ mà bụng lớn, dáng điệu sớn các như con chàng kẻ cướp mà lại được chủ nuôi ăn chạy nhảy chơi bời.
Dê phản công với khoe khoang là dòng giống thuộc loại để tế Thánh tế Thần khi phất cớ diệt giặc, tế Thổ thần khi động thổ làm đình, tế thái miếu vào ngày mồng một và từng đựoc ban biệt hiệu Trường tu chủ bộ, chủ bộ râu dài, rồi “tố khổ” gà là phường vô dụng, bới móc luống cải luống ngô nhà chủ mới trồng, là biếng nhác, “ Trời chưa tối, đà lo việc ngủ”.
Gà biện bạch là mình đầu đội mũ quan văn, nhân, dũng tín võ văn đều đủ, coi cựa gà là biết thịnh suy. Chứ đâu như heo chỉ ăn rồi ngáy sì sì,giả ngây dại, biết gì việc chủ.
Nghe xong, chủ bèn giảng hòa lục súc, rằng Vật lớn vật nhỏ đều có một nghề tài giỏi riêng, chẳng nên ganh tị nhau.
Và lục súc giảng hòa hể hả.
Coi vậy thì bà con thấy súc vật cũng có cái ta, có cái tự cao tự đại, có chê dèm pha ghen tị với nhau. Huống chi là con người thì chắc là cái ta cũng lớn lắm bà con nhỉ. Chẳng vậy mà ông triết gia người Phú Lãng xa đã phán le moi est hissable. Các tôi thật đáng ghét. Mà đáng ghét thật bà con ạ, nhất là cái tôi tiêu cực, cái tôi tự tôn, mình như cái rún của vũ trụ. Chẳng thế mà nhiều người đã dây gổ dánh nhau chỉ để thỏa mãn cái tôi, tức giận vì không được đối sử như mình muốn, chán chường vì không thành thông như ý nguyện, mất bạn bè vì tự cao tự đại…
Cho nên có người đã khuyên là nên bóc một lớp vỏ trong cái ego của ta để lòng yêu thương xuất hiện và đừng bao giờ để cái Ta quá gắn bó với chức vụ của mình vì khi hết chức vụ thì cái Ta cũng đi theo.
Khi móng tay dài thì ta cắt móng chứ không cắt ngón tay. Tưong tự khi có sự bất hòa thì cắt bỏ cái ta chứ đừng cắt bỏ giao hảo.
Kể cũng khó, nhưng bỏ cái ta vào túi, thì cũng thực hiện được.
Bác sĩ Nguyễn Ý Đức.