Má ơi ! Bữa nay là ngày 23 tháng chạp, ngày đưa ông Táo. Không biết
những người Việt lưu vong như tụi con có còn giữ phong tục hằng năm
cúng đưa ông Táo về Trời hay không, chớ vợ của con năm nào đến ngày
này cũng mua hoa quả bánh ngọt cúng đưa ông Táo, cũng thành khẩn như
ngày xưa, hồi còn ở bên nhà.

Năm nay, nhờ vợ của con lau dọn bàn thờ ông Táo để sửa soạn bày lễ vật
ra cúng, nên con mới nhớ ra là ngày 23 tháng chạp. Ngày này cũng là
ngày sanh của má. Hồi đó, má hay
nói : « Ngày sanh của đứa nào còn khó nhớ, chớ ngày sanh của tao là
ngày ông Táo về Trời, không dễ gì quên ! ». Và ngày này hồi đó, khi
cúng vái, má hay cầu khẩn : « Ông về ở trển nhờ tâu lại bữa nay tôi
lên thêm một tuổi, cầu xin Ngọc Hoàng bớt cho tôi chút đỉnh khổ cực …
». Hồi đó, nghe má cầu xin, con phì cười. Bây giờ, nhớ lại, con bỗng
ứa nước mắt… Cuộc đời của má – theo lời tía kể – cũng lắm gian truân
từ ngày má bỏ cái làng quê ở bờ sông Vàm Cỏ để đi theo tía dấn thân
làm cách mạng vào những năm 1928/29. Gia đình giòng họ từ bỏ má cho
nên hồi sanh con, tía bận đi xa, má nằm chèo queo một mình trong nhà
bảo sanh, chẳng có người nào đi thăm hết. Vậy mà sau đó, má vẫn tiếp
tục bôn ba …Mãi về sau, khi con lên sáu bảy tuổi, có lẽ chỉ vì sanh có
một mình con nên tía má mới « trụ hình » – vẫn theo lời tía kể – với
nhiều cực nhọc và khó khăn tiếp nối dài dài… Hỏi sao sau này mỗi lần
đưa ông Táo má không có lời cầu khẩn nghe tội nghiệp như vậy ?
Nhớ lại, cách đây ba năm má thọ tròn trăm tuổi. Tính ra, từ ngày con
đi chui theo ý má muốn – má nói : « Mầy đem vợ con mầy đi đi, để tao
còn hy vọng mà sống thêm vài năm nữa » ! – cho đến năm đó, con xa má
25 năm. Con mới 72 tuổi mà cứ bịnh lên bịnh xuống nhưng năm đó con
quyết định phải về. Và con đã về …
Thằng Bảy, con chị Hai Đầy ở Thị Nghè nghỉ chạy xe ôm một bữa để đưa
con về cái làng quê nằm bên sông Vàm Cỏ. Nó nói : « Đi xe đò chi cho
tốn tiền, để con đưa cậu Hai về, sẵn dịp con thăm bà Tám luôn ».
Hồi tụi con bước vào nhà, cả xóm chạy theo mừng. Con nhỏ giúp việc vội
vã đỡ má lên rồi tấn gối để má ngồi dựa vào đầu giường : « Thưa bà cố,
có khách ». Má nhướn mắt nhìn, hai mắt sâu hỏm nằm trên gương mặt gầy
nhom đầy vết nám thâm thâm : « Đứa nào đó vậy ? ». Con nghẹn ngào : «
Dạ, con… ». Chỉ có hai tiếng « Dạ, con » mà má đã nhận ra con ngay mặc
dầu đã xa con từ 25 năm ! Má nói : « Mồ tổ cha mầy ! Trôi sông lạc chợ
ở đâu mà bây giờ mới dìa ? Mà dìa sao không cho tao hay ? » Con ngồi
xuống cạnh má : “ Sợ cho hay rồi má trông ” Má nói mà gương mặt của má
nhăn nhúm lại : “ Tao trông từ hai mươi mấy năm nay chớ phải đợi đâu
tới bây giờ ! ” Rồi má nhắm mắt một vài giây mới để lăn ra được hai
giọt nước mắt. Cái tuổi một trăm của má chỉ còn đủ hai giọt nước mắt
để cho má khóc mừng gặp lại thằng con … Xúc động quá con gục đầu vào
vai má khóc ngất, khóc lớn tiếng, khóc mà không cần biết cần nghe gì
hết. Cái tuổi bảy mươi hai của con còn đầy nước mắt để thấm ướt cái
khăn rằn má vắt trên vai…
Suốt ngày hôm đó, má con mình nói biết bao nhiêu chuyện, có sự tham dự
của họ hàng chòm xóm. Nhớ gì nói nấy, đụng đâu nói đó …vui như hội.
Vậy mà cuối ngày, không thấy má mệt một chút nào hết. Con nhỏ giúp
việc ngạc nhiên : “ Bình thường, bà cố nói chuyện lâu một chút là thở
ồ ồ. Bữa nay sao thấy nói hoài không ngừng ! Có ông Hai dìa chắc bà cố
sống thêm năm bảy năm nữa à ông Hai !”
Đêm đó, má “đuổi ” con vô mùng sớm sợ muỗi cắn. Con nằm trên bộ ván
cạnh cái hòm dưỡng sinh của má. Con hỏi : “ Bộ cái hòm hồi đó má sắm
tới bây giờ đó hả ? ” Má cười khịt khịt vài tiếng rồi mới nói : “ Đâu
có. Cái hòm mầy nói, tao cho cậu Tư rồi. Hồi Cao Miên pháo kích quá,
tao đem cậu Tư về đây ở, rồi ổng bịnh ổng chết. Tao có sắm cái hòm
khác, cái đó tao cho thằng Hai con cậu Tư. Tội nghiệp thằng làm ăn suy
sụp nên rầu riết rồi chết !” Con nói chen vô : “ Vậy, cái nầy má sắm
sau đám của anh Hai ” Má lại cười khịt : “ Đâu có. Cái hòm sắm sau cái
hòm cho thằng Hai, tao cho dì Sáu rồi. Hồi chỉ nằm xuống, nhà chỉ
không có tiền mua hòm thì lấy gì làm đám ma ? ” Ngừng lại một chút rồi
má mới nói : “ Còn cái hòm nầy chắc tao không cho ai nữa. Họ hàng
quyến thuộc lần hồi chết hết, còn lại có mình tao thôi, có nó nằm gần
tao cũng yên bụng ! ”.
Nằm tơ lơ mơ một lúc bỗng nghe má hỏi : “ Thằng chó đẻ … ngủ chưa ?
” Con trả lời : “ Dạ chưa ” Má tằng hắng : “ Tao tụng kinh một chút
nghen ” Con : “ Dạ ” mà nghe tiếng “ Dạ ” nghẹn ngang trong cổ. Mấy
tiếng “ Thằng chó đẻ ” của má kêu con đã làm cho con thật xúc động.
Hồi đó – lâu lắm, cách đây sáu mươi mấy bảy chục năm, hồi con còn nhỏ
lận – má hay gọi : “ Thằng chó đẻ, lại hun cái coi ! ”. Hồi đó, mổi
lần cưng con, nựng con, ôm con vào lòng má luôn luôn gọi con bằng “
thằng chó đẻ ” ! Mà con thì chỉ biết sung sướng khi nghe má gọi như
vậy. Rồi con lớn lần, má không còn gọi con bằng “ thằng chó đẻ ” nữa.
Con không để ý và chắc má cũng không để ý đến chuyện đó. Mãi đến bây
giờ má lại gọi con bằng “ thằng chó đẻ ”, gọi tự nhiên như hồi còn
nhỏ. Chỉ có mấy tiếng thật thô thiển bình dị, nghe khô khan như vậy mà
sao con cảm nhận tình thương thật là tràn đầy. Và đối với má, dầu tuổi
đời của con có cao bao nhiêu nữa, con vẫn là “ thằng nhỏ ”,” thằng chó
đẻ cưng ”. Con bắt gặp lại sự sung sướng của hồi đó khi được má gọi
như vậy. Rồi bao nhiêu hình ảnh thuở ấu thời hiện về trong đầu con,
liên miên chớp tắt. Đêm đó, con trằn trọc tới khuya…
Sáng hôm sau, má biểu con đẩy xe lăn đưa má đến từng bàn thờ để má
thắp nhang tạ ơn Trời Phật, Ông Bà. Cuối cùng, đến bàn thờ của tía, má
nói : “ Ông ơi, Có thằng nhỏ nó dìa đó. Ông độ cho nó được mạnh giỏi,
độ cho vợ con nó ở bên tây được suông sẻ trong công việc làm ăn…”
Đứng sau lưng má, con phải cắn môi thật mạnh để khỏi bật lên thành
tiếng nấc !
Đẩy má ngang bàn viết cũ của tía, con thấy trên tường có treo hai
khuôn kiếng lọng văn bằng đỏ chói có đóng dấu cũng đỏ chói của Nhà
Nước. Con ngừng lại đọc : một tấm là huân chương hạng nhứt và một tấm
là huy chương hạng ba cấp cho Lê thị Ráng. Con hỏi : “ Cái gì vậy, má
? ” Má nói : “ Mề-đai của tụi nó cho tao. Tụi nó bươi chuyện thời ông
Nhạc nào đâu hồi mấy năm 1928-29 rồi chạy lại cho. Cái hạng nhứt đó
cho năm ngoái, còn cái hạng ba mới cho đây ” Con cười : “ Vậy là họ hạ
cấp má rồi ” Má hỏi : “ Sao mầy nói vậy ? ” Con giải nghĩa: “Thì từ
hạng nhứt tuột xuống hạng ba là bị hạ cấp chớ gì nữa ?” Má cười: “Mầy
không biết. Cái đầu hạng nhứt đó, cho treo chơi chớ không có tiền. Cái
hạng ba đó mới có cho tiền ” Con đùa : “ Vậy má chia cho con chút đỉnh
lấy hên coi ! ” Má khoát tay : “ Ối …từ ngày nhận cái mề-đai đó tới
nay đã ba tháng rồi mà có thấy tụi nó đưa tiền đâu. Nghe nói còn mấy
khâu gì gì đó chưa thông nên có hơi trễ ! ” Thấy trên văn bằng đề “Lê
Thị Ráng ” con thắc mắc : “ Ụa ! Mà Lê Thị Ráng đâu phải là tên của
má. Trong khai sanh của con, má là Lê Thị Láng mà !” Má cười khục khục
mấy tiếng rồi mới nói : “ Để tao nói cho mầy nghe. Hồi đó tao sanh mầy
ở gần nhà thờ Cha Tam, trong Chợ Lớn. Cô mụ người tàu, nói tiếng Việt
còn lơ lớ. Cổ hỏi tao tên gì để làm khai sanh. Tao nói tao tên Ráng,
mà R cổ nói không được, nên ra sở khai sanh, cổ nói Ráng thành Láng là
như vậy ” Mãi tới bảy mươi hai tuổi con mới biết tên đúng của má là “
Ráng ” !
Hôm đưa ông Táo, con có tổ chức một bữa tiệc để ăn mừng một trăm tuổi
của má, có họ hàng tham dự đầy nhà. Vừa ngồi vào bàn, dì Bảy Giang nói
: “ Theo phong tục mình, con cái phải quì lạy để chúc thọ mẹ cha. Bây
giờ, chị Tám được một trăm tuổi, hiếm lắm, quí lắm. Mầy phải lạy má
mầy đi rồi ăn uống gì ăn ” Mọi người vỗ tay tán thành. Má cũng cười,
nói : “ Ồ phải ! Hồi nẳm, đám cưới của mầy, mầy có đi học lạy với cậu
Bảy Dinh, nhưng bên đàng gái miễn lễ chỉ bắt xá thôi, rồi về đây tía
mầy cũng miễn luôn. Cho nên tao chưa thấy mầy lạy ra sao hết. Đâu ?
Mầy lạy tao coi ! ” Mọi người lại vỗ tay nữa. Con đứng trước mặt má,
chấp tay ấp úng: “ Thưa má. Hôm nay là ngày sanh thứ một trăm của má,
con xin lạy mừng thọ má ” Rồi con lạy ba lạy, cũng đủ điệu bộ lên gối
xuống gối như con đã học lạy cách đây gần năm chục năm. Con lạy mà
nước mắt chảy quanh. Con biết rằng lần lạy đầu tiên này có thể là lần
lạy cuối cùng, bởi vì qua Tết, con sẽ trở về Pháp với cái lạnh cắt da
của mùa đông, rồi sau đó biết có còn về nữa hay không ? Sức khỏe của
con càng ngày càng kém, bao nhiêu thứ thuốc uống vô hằng bữa liệu kéo
dài sự sống của con được đến bao lâu ? Điều này, con đâu dám cho má
biết. Mọi người lại vỗ tay khi con lạy xong. Rồi thì nhập tiệc. Bữa
tiệc hôm đó thật là vui. Người vui nhứt là má.
-oOo-
Má ơi ! Bữa nay là ngày sanh thứ 103 của má, ngày đưa ông Táo về Trời.
Vậy là ba năm qua rồi, con đã không về thăm má. « Thằng chó đẻ » của
má vẫn còn « trôi sông lạc chợ », để cho má cứ phải trông nó về, trông
hằng ngày, trông mòn con mắt, trông khô nước mắt !
Má thương con , xin má tha thứ cho con… tha thứ cho con ….{jcomments on}