Tác giả: Nguyên Hạ – Lê Nguyễn
( Viết tặng chị và em gái Út của tôi)
Những giọt mưa triền miên rơi rơi mãi …Sau hai trận tuyết phủ đầy, những chồi xanh đang ẩn mình chờ nắng mới.
Thời tiết năm nay lạnh giá hơn nhũng năm qua …
Thành phố Atlanta ,ngập tràn trong giá buốt ….cái cảm giác gây gây lạnh của những ngày đông tháng giá phủ tràn lên nơi tôi đang sinh sống .
..Bây giờ mới ở cuối tháng giêng…Cái cảm giác lạnh giá làm tâm hồn mỗi người thêm lạnh lẽo …hay do chính nội tâm tôi cảm nhận trước mọi người …
Lòng tôi chạnh nhớ đến những ngày sắp Tết nơi quê nhà
…Cũng những ngọn gió hiu hiu …những giọt mưa phùn mát dịu bắt đầu cho một sắc xuân…
Đâu đây…những giọt mưa phùn còn sót lại ,rớt rơi trên cành cây ngọn cỏ , những chồi non còn ẩn mình ngóng đợi nắng xuân sang
.Ngọn gió heo may của những ngày cuối đông cỏn rơi rớt …cảnh vật sau con mưa sẽ tưng bừng rộn rã .
Những ngày mưa phùn ,gió bấc đã qua rồi nhường chỗ cho những ngày nắng ráo ,vạn vật chuyển mình để chờ đón chúa xuân..
Thời khắc này làm nôn nao những người sống tha phương, hồi ức trở về trong trí nhớ già nua của người xa xứ…
Những ngày giáp Tết ở quê tôi ,đất Bình định dấu yêu hiện ra trước mắt tôi..
Những.ngày xa xưa ấy tôi còn nhớ mãi:
Ôi cảnh tượng thần tiên này làm sao tôi quên được …Ở quê tôi thường bắt đầu dậy lên từ ngày 23 tháng chạp ,tức ngày đưa ông Táo về trời …
Tiếng pháo bắt đầu râm ran từ sau giờ ngọ ,hầu như nhà nào cũng chuẩn bị một phong pháo để tiễn chân ông Táo..
Thường các chủ buôn giàu có thì mâm cao ,pháo tràng ,heo quay, gà luộc….Còn cỡ trung cũng sắm chiếc đầu heo, nồi cháo vịt, ,mâm chè …Với kẻ cùng đinh thì cũng ráng mua bình bông,nải chuối , đĩa thèo lèo…
Mọi nhà đều nổ ran tiếng Pháo tiễn chân Ông táo lên trời…hoài mong người đẹp lòng báo cáo thành quả của mỗi gia đình trong suốt một năm …và mong ơn trên phù hộ cho năm sau mỹ mãn hơn năm cũ.
Các học trò xa nhà lũ lượt trở lại nhà sau một năm xa cách.
Khách tha phương lo gom góp chút tiền gởi về nhà …
Nghoảnh lại, mới hay đã qua hết một năm phiêu bạt …
Hôm nay tạm nghỉ bước gian nan
Trong lúc gần xa ,pháo nổ ran
Giũ áo Phong sương trên gát trọ
Lặng nhìn thiên hạ đón Xuân sang …
(Thế Lữ)
Bây giờ chúng ta đang chờ đón một cái Tết tha phương ..
.Ngoài kia ,các chợ Tết đã bày bán những hàng hóa xanh xanh ,đỏ đỏ ,những cành mai,cành đào được kết bằng vải lụa hay nylon ,rực rỡ ,vô hồn do bàn tay con người chế tạo …
Hệt như tâm hồn ai dở dang dậy lên một chút bâng khuâng buồn …
Cát bụi tung trời ,đường vất vả .
Còn đời nhưng hãy tạm dừng chân
Tưởng rằng trong chốn xa xăm ấy
Chẳng biết vui buồn đón gió Xuân
(Thế Lữ)
TẾt năm xưa nơi quê nhà là dịp để gia đình đoàn tụ ,mọi người đi làm ăn ở phương xa ,các học sinh đi học xa nhà
Bao người náo nức trở về nhà ăn tết với người thân ,gặp lại cha mẹ ,anh em ,bạn cũ ,Cô láng giềng mỏi mắt chờ mong
.Bao mong đợi hẹn hò ,chỉ mong cho mau đến tết
Bây giờ trên đất khách ,chúng ta không hề có cái cảm giác mong đợi người thân trở về trong ngày giáp tết, ,không còn thấy cái cảnh chạy kiếm tiền gởi cho con trẻ về xe ,trở về mái nhà thân yêu sau bao tháng ngày xa cách …
Không còn nữa cái cảm giác xôn xao khi ngồi trên chuyến tàu đêm mong cho quãng đường ngắn lại,
Những ngày còn trên đất Sài Gòn khi mỗi lần Tết đến, tôi thường đưa các con về nhà mẹ.
…Chặng đường dài từ Ga Bình triệu đến ga Diêu trì… đi qua những làng mạc xơ xác mái rạ ,những thôn xóm ẩn mình sau lũy tre xanh ,những mùng mền chiếu gối …được đem ra giặt giũ “tất niên” ,
Vẳng từ xa tiếng kêu eng éc của chú heo thịt béo tròn…nay bị đem ra xẻ thịt ,vài nhà đậu tay nhau, chia nhau mấy cân thịt heo để gói bánh chưng , bánh tét.
,Trong sân nhà vài người cùng nhau chùi lại mấy bộ Lư đồng ,ấm tích ..xa xa vài kẻ đang sửa lại bờ giậu,luống hoa vạn thọ ,,Cắt tỉa mấy cành mai vàng, thược dược, đủ mọi sắc màu rực rỡ sân trước, vườn sau
+++
Hàng năm cứ gần ngày Tết đến ,ngoài việc chuẩn bị \bánh mứt ,dưa món ,gói bánh chưng, bánh tét ,Bì nem ,Chả lụa, bánh khô, bánh nổ..
Mẹ tôi còn chuẩn bị cho mỗi đứa con một vài bộ quần áo mới, đôi guốc hoa hoè xanh đỏ ,chiếc vòng đeo tay cùng đôi bông tai óng ánh….là tất cả niềm mong đợi của những đứa trẻ trang lứa với tôi ở thời gian xa xôi ấy , nỗi háo hức mong đợi của đám trẻ nhà quê thuở ấy…là tuổi thơ của chị em tôi.
..Khi tiếng pháo giao thừa nổ râm ran …Sau khi đã cúng giao thừa …Thời khắc thiêng liêng bắt đầu năm mới
Mẹ tôi len lén tháo cẩn thận từng chiếc hoa tai lóng lánh đeo vào cho từng đứa con …đặt bên gối mỗi đứa bộ đồ xếp thẳng nếp còn thơm mùi mực in của vải ,đặt dưới chân giường đôi guốc mới vẽ hoa hòe ,hoa sói …
Sáng mồng một… chúng tôi chỉ đặt chân lên nó vài lần trong ba ngày tết ,rồi sau đó “chân đất vẫn hoàn chân đất”
…Chúng tôi thừa biết là từ lúc đó những phẩm vật mẹ tôi dày bao khó khổ mới có được …chúng tôi vờ như đang ngủ say, trong niềm vui bất tận.
Mẹ mua guốc mới ướm vào chân con
Con đi lướt thướt trên giường .
Đợi ngày mồng một ra đường mới tinh .
( Thơ Nguyễn Bính)
Sáng mồng một …Chúng tôi dậy thật sớm mặc vội vàng bộ cánh mới tinh ,chân đi guốc mới ,hoa tai ,vòng tay mới …tất cả đều mới ..
.Vọng từ xa ,,,tiếng pháo vẫn nổ râm ran ..chúng tôi chạy sang cửa các nhà trong xóm tìm nhặt những viên pháo sót nhét đầy túi áo…chạy tìm người đốt hộ..”.vì chúng tôi là con gái “..Ba chị em tôi lớn lên trong sự khốn khổ của mẹ tôi, sự tần tảo của mẹ và sự cần mẫn củ chúng tôi, năm tháng đã đi qua trong sự cố gắng có chuẩn mực…
Những mùa Xuân qua đi trong cuộc đời…cả ba chúng tôi cũng đã có những thành công với cuộc đời với do chính đôi bàn tay của mình và tình yêu thương của người mẹ quê chơn chất.
.Rồi bọn trẻ chúng tôi lớn dần qua bao lần tết đến, vẫn từng bao lần, hoan hỉ nhận những phong bao lì xì màu đỏ thắm sau khi làm xong thủ tục
“Lí nhí chúc Xuân ông bà ‘”…
Mạnh mẽ bước vào đời mà không bao giờ quên nền nếp , phong tục của quê hương, mặc dù bây giờ một đứa bé trong ba chị em gia đình nhỏ ngày xưa ấy…đứa bé ấy đã bước những bước xa hơn …vượt qua đại dương và cũng đã tự mình làm nên điều mơ ước của những ngày xa lắc nơi đất mẹ…
Trở lại câu chuyện xưa:
Ba ngày Tết sắp qua mau khi thấy mẹ tôi chuẩn bị “Cúng đưa” ,
Tối ba mươi, Mẹ tôi đã nấu nướng mâm cỗ thịnh soạn để :
“làm lễ rước ông bà” ,trong ba ngày này ông bà ,những người đã khuất về ăn Tết với con cháu, ngày nào cũng “cúng cơm bữa ” ngày hai bận
.. Mồng ba Tết, mẹ tôi chuẩn bị đưa ông bà ,đồng thời tiễn những bà con ở các vùng quê về Qui Nhơn chơi tết…,sau bữa cơm này họ trở về quê …
Thường sáng Mồng Ba tết, mẹ tôi đi chợ mua thêm cái chân giò heo nhiều nạt ,con gà mái tơ ,mấy trái khổ qua nhồi thịt ,Đĩa chả trứng vịt cuộn tròn làm chả đỏ chả đen( chả khoanh tròn có nhiều thứ bên trong)
…Con gà sẽ được luộc vùa chín tới, chặt miếng xếp vào đĩa ,cái chân giò nấu với bún Tàu ,bát canh khổ qua nhồi thịt ( món khổ qua luôn phải có ),
Mang ý nghĩa “Cho cái khổ qua đi”…vận may mau tới.
Thêm món lòng gà xào bánh tráng …
Trong các món của bữa cơm này tôi ,thích nhất là món này : tôi sẽ kể sơ cho các bạn cùng quê hương Bình Định có nhớ về món ăn này không ???
Lòng gà xào bánh tráng …món ăn nhớ đời mà chắc là không một người dân xứ “nẫu” nào trong chúng ta có thể quên được, 9 hay cũng chỉ gia đình chúng tôi mới có????
Lòng gà được xắt nhỏ , ức gà và chén tiết gà đã luộc :Ướp gia vị gồm củ hành tím ,nước mắm ngon ,chút đường ,tiêu ..
.Bánh tráng mỏng bẻ nhỏ ,Chảo dầu phộng khử thơm với hành tím,xào chín mớ lòng Gà ,vớt ra ,cho thêm dầu vào chiên dòn tan mớ bánh tráng với số lòng Gà đã chín tới ,cháy sém ,vàng ươm ,quyện với mùi hành ngò, tiêu tỏi ,trút ra đĩa ăn nóng ,Giòn tan ,vị cay cay của tiêu đen ,thoảng chút đậm đà của nước mắm ngon .
.Ôi sao mà ngon quá là ngon ,chúng ta không cần phải ăn nhiều món trong buổi cúng đưa nhà Mẹ tôi ,chỉ cần ăn một món “lòng gà xào bánh tráng ‘ của quê tôi …tôi nghĩ cũng có vài anh xa xứ muốn làm rể cho một nhà người Bình Định
..Có lẽ tôi là một người đã được sinh trưởng và lớn lên ở nơi chốn này nên tất cả những tập quán ,đầy tràn niềm luyến nhớ về xứ sở mình nên cảm nhận thế thôi????
Khi ra riêng, với gia đình nhỏ của mình , tôi cũng thử làm món này cho các con, nhưng sao không còn thấy ngon như ngày xưa mẹ tôi đã chế biến …?/???
,Những món ăn bình dị của xứ sở tôi …chỉ có thế thôi, nhưng,sao mà ngon quá ,sao mà nhớ quá ,sao mà ngậm ngùi nhớ tiếc biết chừng nào mới thôi ….
Và nhớ là không quên “nướng hai cái bánh tráng trước khi thắp hương”
Thời gian sau này khi tôi và em tôi lấy chồng xa…chị tôi vẫn tiếp tục những gì của ngày xưa trong căn nhà cũ…Bây giờ ba đứa bé gái ngày nào cũng đã chập choạng bước chân vào ngưỡng cửa ‘ thất thập”…ôi những mùa Xuân cũng qua nhanh quá chứ.
+++
Giờ đây nơi chốn xa xăm này ,sống giữa quê người với những phong tục dị biệt …mỗi năm chúng ta được hưởng hai cái tết :Tết Tây và Tết ta
T ất cả những người Việt xa quê cũng cố gắng tập cho con cháu nhớ về CỘI NGUỒN …
Hằng năm ,chúng ta cũng sắm về những hàng hóa giống hệt những thứ mà ngày xưa chúng ta từng mua sắm khi mỗi khi Tết đến
,Những chậu cúc vàng nở rộ ,những bánh mứt gói kín đủ màu ,đi qua các cửa hàng quần áo ,chúng ta không phải chen lấn mua cho các con những bộ quần áo mới ,không còn được nhìn thấy con trẻ mừng rỡ khi mặc quần áo mới ,không rộn ràng khi mỗi lần tết đến…
Giờ đây mỗi lần tết đến …
Tôi cũng quen với những thói quen muôn thuở …xếp vào xe tất cả những món quen dùng cho ngày tết ,Tất cả nhũng phẩm vật của một lần mừng xuân mới mà không cần ki cóp từng đồng ,không cần phải tính toán khi mua sắm ,nhưng làm sao còn có được những cảm giác hoan hỉ của những ngày xa xưa ấy …nhưng không có được niềm vui rộn rã của năm xưa..
.Những con , những cháu ở trời Tây không như những đứa trẻ nhà quê ..của thuở năm xưa.
+++
Tấm lòng của người xa xứ là sự quan tâm đến người thân còn lại bên kia bờ đại dương : góp nhặt từng đồng gởi về cho người thân vui tết…nhiều khi số tiền gởi về :bằng năm, bằng mười số tiền họ mua sắm cho gia đình họ vui tết bên này…
Nỗi nhớ nhung, tấm lòng của kẻ xa nhà thật đằm thắm mà bao người bên kia thấu hiểu: ..nhiều người ki cóp hàng bao nhiêu năm, chỉ đủ chi tiêu cho một lần về quê mình ăn tết, họ trở về với đầy đủ những quà cáp cho người thân…bao hoan hỉ, hay trách cứ của những người được nhận, ( đôi khi còn bị phiền trách vì phẩm chất món quà và đồng tiền chưa như ý họ…)
Nhưng có ai thấu cho kẻ “tha phương cầu thực”, cũng nuốt bao cay đắng , tích góp bao năm cho một lần trở về cố xứ….
Hạnh phúc ngập tràn khi được trở lại quê hương, trở lại mái nhà xưa …sau bao tháng năm xa cách…bao ngày tháng gom góp chắt chiu :” Cho một chuyến về thăm, cho một lần trở lại quê nhà”.
Rồi…khi trở lại…Sau khi bước vào bên kia cánh cửa của sân bay…một lần cuối bị hoạnh hoẹ của nhân viên phi trường đất mẹ…lại bị lột sạch những đồng tiền còn lại…Khi bình yên trong lòng thân bay suốt mấy chục giờ bay xuyên qua nửa vòng trái đất, trở về với công việc, trở về với những lo toan cho hết một kiếp người…
Mai vàng bên ấy
đã
nở
chưa???
Hôm nay là sáng hăm ba
Nhớ đưa ông Táo về thưa Ngọc Hoàng
Bao năm lạc bước chân hoang
Những con chim lạc tha phương nhớ về…
Đường xa vạn dặm sơn khê
Những mong đón Tết quê nhà dấu yêu
Tha phương
nhớ
Tết
năm xưa…
chỉ
mình.
Hôm nay là sáng hăm ba tháng cháp…không biết chị tôi nơi căn nhà cũ…đã ” đưa ông Táo về trời chưa ???
Đứa em gái Út thân yêu của tôi ;” đã bình yên trở về nhà cùng gia đình hưởng cái Tết bình yên nơi quê mẹ’???
Nguyện cầu bình yên đến với những người thân yêu của tôi
Những ngày cuối năm .
Nguyên Hạ_ Lê Nguyễn