Tác giả: Bùi Kim Chi

-Em ơi! Em có buồn mạ không?

-Hông đâu anh. Em hổng buồn vì thương anh. Em thương anh nên chấp nhận được tất cả.

-Anh cám ơn em.

Đây là một mẩu thoại nhỏ của hai vợ chồng tôi –Hưng và Hà. Không gian là làng Bàu Đôn ở Huế và thời gian cách đây 45 năm – những ngày đầu tôi mới cưới vợ.

Nhật ký của Hà.

Cha chồng tôi mất sớm. Mẹ chồng tôi cố gắng nuôi chồng tôi ăn học đến tốt nghiệp Tú Tài toàn phần thì anh từ giã mẹ vào Nam tự thân học tiếp lên Đại học. Ra trường thì cưới vơ. Vợ Nam. Mẹ chồng tôi cũng đồng ý . Do đường sá xa xôi, mẹ chồng tôi không vào dự lễ cưới được. Làm dâu Huế tôi cũng lo lắm, nhà anh lại ở quê. Bà con, bạn bè ai cũng lo lắng cho tôi. Nhưng tôi chấp nhận tất cả nếu có khó khăn vì tôi thương Hưng – chồng tôi. Cưới vừa xong, anh dẫn tôi về Huế thăm nhà.

Ngày đầu tiên, vừa đặt chân vào nhà, tôi run lắm. Mạ Hưng nhìn chăm tôi từ đầu xuống chân rồi,” ừ” , sau lời chào” thưa mạ” của tôi. Tôi cảm thấy ngột ngạt vô cùng. Còn mẹ chồng tôi thì gương mặt vẫn tự nhiên không lộ vẻ vui, cũng không buồn, lại cũng không khó chịu. Hai người phụ nữ, một trung, một nam đang quan sát nhau. Tôi lặng lẽ cúi mặt sau khi quan sát mẹ chồng tôi. Đúng là không hiểu được tâm trạng của mẹ chồng tôi lúc này như thế nào. Hưng thì cứ lấm la lấm lét hết nhìn mẹ đến nhìn tôi. Tôi thương anh vô cùng. Trưa hôm ấy, chuẩn bị ăn cơm. Mẹ chồng tôi nói: “ Mụ Hưng, lấy cái chủi đót, quơ bộ ngựa cho sạch“. Tiếng nói của mẹ chồng tôi nghe thật lạ, cũng không hiểu được bà nói gì. Tôi định tâm. Hưng thì tôi biết rồi, tên của chồng tôi. Mụ là gì?. Còn thêm cái chủi đót rồi quơ cái bộ ngựa. Chịu. Tôi đứng nhìn sững mẹ chồng tôi. Không nói không rằng. Có hiểu gì đâu mà nói. Tôi đảo mắt quanh nhà tìm Hưng. Không có. Mẹ chồng tôi nhìn tôi ngạc nhiên. Có lẽ bà đang trong suy nghĩ , con gái “ Sè Gòng “khó dạy, bảo nó làm mà nó không nghe. Rồi bà dõng dạc: “ Thằng Hưng mô rồi, mi noái mụ Hưng phơ bộ ngựa cho sạch để ăn cơm“. Hưng ở đâu đó, dạ thật to. Đến bên góc cửa, Hưng lấy cái chổi nhỏ treo ở móc trao cho tôi rồi bảo tôi quét cái phảng gỗ để dọn cơm. Tôi ngớ người. Cái phảng có những tấm gỗ dày ghép lại là bộ ngựa, cái chủi là cái chổi, phơ, quơ là quét. Ơi! Huế của chồng tôi ơi!

Sáng hôm sau tôi dậy thật sớm, em chồng tôi nói:” Chị …chi ơi, à chị Hưng, chị ra ngoài ảng trước sân hay ra cái vại đầu chái lấy nước rửa mặt chị hí “. Tôi lại không hiểu. Đứng ngây người. Em chồng tôi giục: “ Đi đi chị. Còn phải qua thăm nhà bác Trợ với bác Trưởng họ nữa“. Mà đi đâu chứ. Hưng đâu. Tôi dáo dác tìm anh. Anh đang thắp nhang cho cha chồng tôi. Tôi nhờ anh hỏi lại xem em chồng tôi muốn nói gì với tôi. Qua Hưng, tôi biết thêm được, cái ảng hay cái vại là cái lu thấp có bụng để đựng nước. Chái là phía ở đầu hồi căn nhà. Hôm sau, đang ngồi nói chuyện với Hưng thì mẹ chồng tôi từ vườn sau đi vào nói với tôi: “ Mụ Hưng ra ngoài cươi lấy cái chủi rèn cho mạ “. Tôi lại bắt đầu run. Sao vậy kìa, cứ nghe mẹ chồng nói là mình run. Mụ Hưng đích thị là mình rồi , chủi là cái chổi, chổi rèn là chổi gì?, lại còn cươi là sao ? ở đâu ?. Hưng nhìn tôi cười, đưa tay chỉ ra sân ở đó có dựng cái“ chổi rèn “. Không ngờ. Cươi là sân nhà. Chổi đót lớn để quét nhà, chổi đót nhỏ cầm tay để quét phảng, quét bàn gỗ còn chổi rèn là chổi để quét sân, vườn .

Ở lại với mẹ chồng tôi được hai hôm thì chúng tôi trở vào Sài Gòn. Cũng không biết thêm được gì nhiều hơn nữa .

Thứ 2 , ngày …tháng ..

Sau ngày cưới một tuần

-A lô…A lô …

-A…lô …lô …lô …

-Đứa mô côi chạc rứa bây?

-?!…?!…?!…

-Rứa ai côi chạc rứa?

-?!…?!…?!…

Tôi cúp máy . Không biết là ai và người ta nói gì .

Thứ 5 , ngày…tháng …

–         A lô…A lô…

–         A lô…lô…lô…lô

–         Mạ hả?. Con đây nè. Hưng đây .

–         Mi côi chạc há Hưng ?

–         Mi noái với con vợ của mi. Răng tau kêu dây noái vô thăm. Kêu nhờ nhà người ta cả buổi trời mới đặng. Rứa mà hắn vừa a lô, tau hoải đứa mô côi chạc, rứa là hắn bỏ máy cái rầm. Đồ vô phép vô tắc .

–         Mạ ơi! Hà nghe không hiểu tiếng ngoài mình. Để rồi con giải thích cho vợ con hiểu.

–         Tội quá con hí! Lấy vợ “ Sè Gòng “ chi cho khổ cả mạ với con.

–         Mạ khỏe không?

–         Tau khỏe.

Mạ cúp máy cái rụp vì giận con dâu lây sang con trai .

Thứ 3 , ngày…tháng …

Sau ngày cưới hai tuần.

–           A lô…A lô…

–         O cho con gặp mạ con. Nhờ O nói, có Hà vợ anh Hưng gặp mạ con .

–         A lô …lô …lô…

–         Thưa mạ, con là Hà vợ của anh Hưng đâ .

–         Hà há? Rứa thằng Hưng hắn mô rồi?

–         Dạ …? Dạ…? !!!

–         Chao ơi! Mi thu hắn làm chi. Tau hoải hắn ở mô cho biết rứa thôi chơ ai làm chi hắn mô mà mi sợ, mi thu .

–         Dạ. Mạ nói sao mạ?

Mẹ chồng tôi giận nên cúp máy nửa chừng. Lạy trời! Tôi cũng không hiểu gì c .

Thứ 4 , ngày …tháng…

Ngày thứ 15 ( Nửa tháng sau ngày cưới ).

Đi dạy về. Gương mặt của chồng tôi buồn buồn và có vẻ đăm chiêu, suy nghĩ điều gì. Anh nói, nghe mẹ chồng tôi bị nhức đầu. Anh lo lắng không hiểu mẹ có bị lên máu không ?. Hưng bảo tôi điện thoại hỏi thăm bà . Tôi nói :” em sợ lắm. Hôm qua, em có điện thoại cho mạ. Mạ giận, mạ nói em thu cái gì đó của mạ. Hôm cưới, về Huế có hai ngày rồi mình và , mạ có cho mứt Gừng em mang vào chứ có lấy và thu cái gì của mạ đâu?. Hưng nói : “Có lẽ do hiểu lầm gì đó thôi” rồi anh khuyên tôi nên điện thoại thăm bà cho có tình cảm. Tôi đồng ý .

Thứ 5 , ngày…tháng …

-A lô…A lô …A lô…

-A lô…lô ….lô …

-A lô…Dạ , con là Hà đây .

-Dạ. Con nghe anh Hưng nó, mạ bị nhức đầu sợ do lên máu …

-Nì, cái con ni. Tau đau cái trốt, chơ tau có ghen ai mà lên máu lên me. Vợ chồng bây đừng hùa chắc với nhau mà nói bậy. Đồ vô hậu.

-Dạ …A lô …A lô  …

Mẹ chồng tôi cúp máy vì giận con dâu và con trai. Trời đất, tôi cũng không hiểu gì cả .

Chủ nhật , ngày…tháng…

-A lô…A lô…

-A lô …A lô …Thưa cậu, mệ nói chuyện với cậu.

– Hưng đây mạ. A lô …A lô…Mi há Hưng?. Tau đau cái trốt mấy bựa ni. Vợ mi kêu dây ra noái tau lên máu. Chơ trời ơi, cha mi chết lâu rồi, tau có ghen ai nữa mô mà cấy dôn bây hùa với chắc noái tau lên máu lên me …

-Trời! Mạ ơi!

Mẹ chồng tôi cúp máy. Giận con trai tiếp. Khổ thân chồng tôi. Hưng ơi !

Những ngày sau đó, vợ chồng tôi cùng nhau ngồi lại, giải thích cho nhau nghe để cùng nhau hiểu mà thương mẹ chồng tôi. Thấy chồng buồn, tôi cũng không vui. Tôi không than phiền cũng như buồn lòng mẹ chồng tôi vì tôi đã hiểu. Tôi tự hứa với lòng mình sẽ cố gắng tìm hiểu tiếng địa phương Huế để hiểu cho hết ý của mẹ chồng tôi mong bà vừa lòng con dâu Nam “ Sè Gòng “ của bà. Mà sâu xa hơn nữa là vì tôi yêu Hưng – ông chồng Huế của tôi …

Xếp cuốn nhật ký của Hà, những trang viết đầu tiên sau ngày cưới, tôi thương Hà quá. Sau này Hà là một cô con dâu tốt của mạ tôi. Hà hiểu tâm lý của mạ tôi còn hơn tôi. Đến nỗi con trai của tôi nói, me Hà là con gái của bà nội, còn ba Hưng chỉ là con rể thôi .

Mạ tôi đã qua đời. Vợ chồng tôi thương bà vô cùng. Bà là một bà mẹ tốt đã hy sinh rất nhiều vì hạnh phúc của con. Điều này có lẽ Hà hiểu. Sau những tháng năm làm dâu khi Hà hiểu biết nhiều về văn hóa, phong tục, tập quán và nhất là giọng Huế, tiếng địa phương Huế thì Hà là một phụ nữ Nam bộ làm dâu Huế tuyệt vời. Bà con nội, ngoại nhà tôi ai cũng khen Hà như thế. Tôi vẫn rất nhớ câu nói của mạ tôi trong một lần chúng tôi về thăm Huế mùa xuân năm ấy, sau ngày cưới mười năm: “ Ui cha, hồi nớ, mạ noái chi mụ Hưng cũng ngậm thinh hết. Té ra, mạ noái mà mụ không hiểu chi cả. Cứ đứng nhìn mạ trân trân. Rứa mần răng mà sau nớ mụ lại biết được hết rất mau. Mụ Hưng cũng giỏi thiệt. Mụ nấu đồ chay Huế cũng ngon. Rứa mới tài. Đúng là dâu Bàu Đôn của ôn mệ mình . “ .

Trời đang xuân, đất đang xuân. Tôi đang đứng giữa mùa xuân của Huế. Đây là mùa xuân thứ 15 tôi mất mạ. Trên bàn thờ lấp lánh đèn, hoa rực rỡ. Hương nhang thoang thoảng cuộn lấy hồn tôi. Tâm hồn tôi thanh thoát đến lạ kì. Mâm cơm cúng mạ ngày 30 đầy đủ các món ăn như những năm tháng mẹ còn sống với chúng tô . Cũng bánh tráng ram, cũng thịt heo luộc kẹp với tôm chua, rau sống, khế, chuối. Cũng tôm thịt kho, măng xào tôm. Rồi tô giò heo hầm với nấm mèo, kim châm; thêm dĩa chả lụa, ba lọn nem nho nhỏ …Những món ăn mà mạ hay nấu ngày Tết, bây giờ Hà – vợ tôi đảm trách phần này.

Thương mạ, nhớ mạ quá mạ ơi!     {jcomments on}