Như đã viết ở trên, năm 1949, gia đình tôi hồi cư về thành phố Huế, cha mẹ tôi thuê căn đầu dãy nhà cho thuê của bác Ngữ, người cùng họ Đào, cùng phái và cùng chi với chúng tôi. Vì đầu dãy nên nhà chúng tôi có 2 mặt tiền. Mặt phía nam có đường xóm nối liền với đường Bờ sông Đông Ba ( Quai de Dong Ba) – sau này Chính Phủ Đệ nhất Cộng hòa đổi thành Huỳnh Thúc Kháng để kỉ niệm cụ Minh Viên Huỳnh Thúc Kháng có tòa soạn báo Tiếng Dân nằm trên đường này, đoạn gần lối vào cửa Đông Ba ( Đông Nam Môn ) – chỗ chân cầu Thanh Long  chạy đến bờ hồ bảo vệ Hoàng thành gần cống Lương Y, còn mặt phía tây là đường xóm nhỏ chạy về phía Bắc song song với đường Huỳnh Thúc Kháng. Bên kia đường xóm là dinh cơ rộng rãi của Bác Trưởng Nghiêm, sau này trở thành thông gia với gia đình chúng tôi. Bác Nghiêm có 2 bà vợ với 2 dòng con nhưng gia đình sống rất thuận hòa. Hai bác gái đều buôn bán giỏi và lo toàn bộ kinh tế gia đình còn bác trai thì sống rất phong lưu. Anh Đê của chúng tôi may mắn lọt vào mắt xanh của chị Tề, con gái trưởng của bà hai, chị đẹp nhất nhà, vừa đẹp người vừa đẹp nết. Kế tiếp chị còn 2 em trai, anh Nguyện, anh Ước, và 2 cô em gái, chị Hoa và o Nở.

Bảy nhân khẩu gia đình chúng tôi sinh hoạt gọn gàng trong căn nhà thuê nhỏ. Cha tôi vẫn làm thợ mộc tại Hopital Militaire FranÇaise, anh cả của tôi- anh Thọ – tuổi Đinh Mão, làm nhân viên tùy phái cho Sở học chánh, anh thứ hai của tôi, anh Đê- tuổi Kỹ Tỵ, vẫn vừa làm vừa học việc tại bệnh viện nơi cha tôi làm, chị Hoa của tôi, hơn tôi hai tuổi chỉ học đủ biết đọc và biết viết, ở nhà giúp mẹ tôi và trông em gái út của tôi, o Xuân, riêng tôi được đi học với thầy Văn công Tộ ở đầu xóm. Nhờ vốn liếng có được từ cha tôi và hơn 4 tháng học cùng thầy Văn Công Tộ, tháng 9 năm đó tôi được nhận thẳng vào học lớp tư ( lớp hai ngày nay) tại trường Tiểu học Thanh Long, bên kia cầu Thanh Long, thuộc phường Phú Hòa thành phố Huế.

Phía trước nhà tôi, như đã nói ở trên, là con đường xóm nhưng bên kia đường là vạt biền ( đất bồi) chạy thẳng đến con kênh nối con hào ( sông đào nhỏ) bảo vệ quanh  hoàng thành và cống Lương Y. Đám đất này do bác Ngữ canh tác, bác trồng bắp, đậu và khoai lang. Mùa hè, sau vụ thu hoạch bắp, đây là nơi lý tưởng cho lủ trẻ chúng tôi thả diều, chơi duổi bắt, chơi trò thả khăn hoặc bịt mắt bắt dê hoặc bắt bướm, bắt chuồn chuồn hay đào đất bắt dế… Còn trong hồ, bác ấy trồng sen và rau muống nước; nhờ vậy nhà tôi tuy nhỏ hẹp nhưng rất thoáng mát nhất là thỉnh thoảng hương sen theo gió bay vào nhà thơm man mác. Bãi tắm cho cả xóm là bến cầu Thanh Long, nước rất mát và trong. Bọn trẻ chúng tôi, trai cũng như gái đều tắm truồng. Lần đầu tiên tôi tập bơi nơi bến sông này sau khi thơ ngây nghe các anh lớn bảo cho con chuồn chuồn voi ( loại chuồn chuồn lớn) cắn vào rốn đau điếng.

Để tăng thêm hương vị cho bữa cơm, cha tôi vào những ngày chủ nhật nếu không sang chơi bài Tài bàn hoặc Ngủ kiệu bên nhà bác Trưởng Nghiêm thì đan lờ và đem thả dưới các về rau muống trong hồ, bắt được khi vài con cá giếc, cá rô có khi cả cá lóc.

Năm 1950 anh cả tôi lập gia đình với chị Võ thị Gạt nhà ở gần cầu Bao Vinh. Chị là người buôn bán giỏi, chuyên ngành nước mắm và chế biến các loại mắm. Chị được mẹ tôi để ý ngay từ hôm đầu chị đến bán nước mắm cho gia đình tôi. Sau đó chị được mẹ giới thiệu cho anh Thọ. Anh chị ý hợp tâm đầu, thế là họ quyết định đi đến hôn nhân. Nhà có thêm người lại cần chỗ sinh hoạt cho vợ chồng mới cưới nên cha mẹ tôi quyết định mua đất làm nhà. Đám đất gần 300 mét vuông, tọa lạc tại đầu ngõ xóm gần đồn Măng cá ( lúc bấy giờ gọi là xóm Kẻ trài ), vốn của ông bà Văn Đình Thức, ba mẹ tôi mua với giá 2 lượng vàng. Do không có đủ, o Tánh   ( em bác Ngữ ) đã cho cha mẹ tôi mượn 1 lượng vàng. Cha mẹ tôi thường kể cho chúng tôi nghe để nhớ ơn người bà con tốt bụng. Có đất rồi, cha tôi mua tre già đem ngâm xuống hào để khỏi mọt ăn sau này, chuẩn bị cho 1 căn nhà tre lợp tranh.

Vào Tết năm đầu tiên, mẹ tôi may cho tôi một đồ mới, do không biết, mẹ tôi đã bảo thợ may may cho tôi 1 bộ pijama. Tuy không phù hợp để mặc đi ra ngoài nhưng đó là bộ đồ mới tôi được may đầu tiên sau những năm ở cồn Bà Điên, tôi rất sung sướng và biết ơn mẹ tôi. Có điều buồn cho tôi năm đó là do tiết kiệm tiền cắt tóc, mẹ tôi đã bảo chú Tường, thợ cắt tóc trong xóm, cắt tóc cho tôi theo kiểu ca rê để cho lâu mới phải cắt lại trong khi đó tôi ao ước được cắt dưỡng rẽ như phần đông các trẻ con trong xóm.{jcomments on}