( Trích trường ca miền Trung – …….)
– Mưỡu đầu
Tuồng xưa – trẻ cũng mê say
Tối xem , sáng nhái diễn ngay bên đàng
Râu , mão lá chuối , lá bàng
Giỏi đóng đào kép , làng nhàng lính , vua .
– Nói
Xưa gánh hát tuồng vừa mới tới
Ánh trăng chưa ló khỏi ngọn tre làng
Trống tùng tùng tùng…đánh thúc rộn ràng
Về ăn vội còn nhanh chân đến bãi
Chợt nhớ khi xưa từng mê mải
Còn đâu cái thuở chạy nhong nhong
Nhỏ ham vui bãi diễn biết chi tuồng ?!
Người lớn cũng mê xem tuồng bỏ việc
Trai gái cứ say tán , say tình , say đào , say kép
Già mê thanh , mê điệu bộ , mê tài
Hát tuồng hài , bi , trí , giả đều hay
Nịnh trung chưa hạ màn ai cũng biết
Nay xếp lại hát tuồng – tuồng hát
Biết nơi đâu gái trai gặp làm quen
Hát tuồng sao đã ngủ yên
– Mưỡu hậu
Cụ Đào dẫu ở non tiên
Nhưng mình luôn nhớ mùi quen của tuồng .{jcomments on}
Anh Đinh Văn Quế ơi ? Bản trường ca Hát bội của anh đậm sắc màu văn hóa quê nhà lắm . Cụ Đào Tấn được tôn vinh là Hậu Tổ của nghành Hát bội VN , ông còn là nhà soạn tuồng lỗi lạc , nhà Từ khúc . Anh viết về Hát bội như vậy là sâu sắc và còn ít người đương thời thẩm thấu về hát bội như anh đó . QA là học trò cũ của Nghệ sĩ Tư Cá ngày xưa ở Phú Phong , cho tới bây giờ đi xa quê mà vẫn không hiểu Hát bội nhiều như huynh đâu .
Hôm bữa anh nói QA giúp cung cấp tư liệu để anh nghiên cứu . Vậy anh liên lạc với Nhà viết kịch Đoàn Thanh Tâm ( Nhà Hát Tuồng Đào Tấn ) số mát này nghe anh : 01229456099 ( QA đã nói với Tâm về yêu cầu của anh rồi )
Chúc anh luôn vui và gìn giữ cho tinh hoa của Hát bội Bình Định được bảo tồn , phát triển ! Cảm ơn anh .
Chào QA ,cảm ơn sự đồng cảm và chia sẻ của bạn ,một người hiểu nghệ thuât tuồng ,hôm trước meo cho bạn bài HB và Tụng ca cụ Đào Tấn để nhờ bạn góp ý cho nhưng như vậy là bay ra không gian rồi ,qua năm 14 sẽ gởi vậy .Mình đã viêt 4 bài dạng cổ điển :
– Bài HB thể Hát nói
– Bài TCCĐ thể nói lối tuồng
– bài Xứ Nẫu viết bằng LB có thể để hô bài chòi
– Tháp chàm theo thể tứ tự
– Riêng bài tuồng 1 màn 3 lớp sẽ dọn sạch lại rồi nhờ anh Tâm xem và góp ý .
Chúc bạn vui khỏe và gia đình hạnh phúc .
Anh Q yêu thu ơng hát bội và rành hát bội quá hả, Thảo cũng thích môn hát bội cuả Quê hương, Mỗiloại hình nghệ thuật đều có vẻ đáng yêu riêng…Ba em hay dạy em Và ba em là một ông kép cuả làng từ hồi thanh niên…Nhưng ba em không bao giờ muốn em trở thành cô đào hát hihihi(lúc đó em muốn đi vào nghệ thuật dân ca ,hoặc cải luơng cuả miền Nam …(Âu đó cũng là định mệnh và số phận…)
Cám ơn anh đã đánh thức trong lòng chúng ta nghĩ về hát bội em luôn trọng nghệ thuật…
Cảm ơn Hiếu Thảo đã Đồng cảm ,nghề ngiệp là do số phận cả thôi , nếu T mà hát thì sẽ thành đào thương N1 ( vì qua gt của QA thì vừa có tâm hồn NS vừa ăn nói lưu loát )nhưng sẽ rất buồn vì NTT đang bị các ngành NT khác lấn áp ngay tại sân nhà .
Chúc HT luôn giữ được tâm hồn yêu NT ,và vui khỏe .
he he gioi lam DVQ oi lam thay boi thu “xin” do, Thao chi dong dao thuong thoi ba Thao so cho Thao di hat la…thoi hong dam noi…he he
Cung yeu hat bo nhung du dinh di vao mien nam di vao cai luong ca tinh duoc keu goi, tuyen chon nguyen truong cap 3 phu my nu 20 em chi Thao duoc cham dau thoi, nam thi 3 nguoi luc do Thao moi hoc lop 10… Vui qua tam su voi anh do ma nhung hien tai em qua vua long roi anhDVq oi
Hiếu Thảo , ngày trước anh từng là nghệ sĩ ” Hát bậu ” mà cưng . Bình định quê mình nỗi tiếng là chiếc nôi của Tuồng ( Hát bội ) và võ cổ truyền mà em . Những câu ca dao truyền miệng nổi tiếng này là niềm tự hào của võ , của hát bội đây . Anh nhắc lại em xem :
” Ai về Bình định mà coi
Con gái Bình định bỏ roi di quyền ” ,,,
“Hát bội làm tội người ta
Bỏ cửa bỏ nhà vì mê hát bội
hát bội làm khổ nhà qua
Đan ông bỏ vợ , đàn bà bỏ con ,
Nghe rao trống chiến chạy biến cả chân
Nghe tiếng trống chầu đâm đầu mà chạy
Có đi coi sợ không tiền
Không đi thì nhớ Lệ Siềng Hoàng Chinh
Bầu Đông mà sắm vai đào
Không tiền cũng quyết chun rào vô coi ….
Nhân bài thơ hay của anh Đinh Văn Quế và Hiếu Thảo khen , QA tham chút xíu nha , mong quí vị thông cảm ! Chúc mọi người vui vẻ .
Cảm ơn bạn Đinh Văn Quế đã nhắc lại hát bộ xưa để chúng mình có dịp ôn lại cái thời hát bộ thịnh hành, và tuổi trẻ của chúng mình cũng được hòa cùng thời sinh hoạt giải trí ấy. Chúc vui.
Cảm ơn anh LK Luận đã đồng cảm về HB ,như anh đã nói ” và tuổi trẻ của chúng mình cũng được hòa cùng thời sinh hoạt giải trí ấy ” Nhớ lại vui quá phải không anh .Chúc anh và gia đình hạnh phúc .
Anh Quế ở độ tuổi nào mà sao giống Me của DL cứ tiếc về một thời hoàng kim của Hát Bội đã qua.
Chào DL ,mình tuổi con heo vàng và đã qua rồi một vòng thiên địa can chi , nên đối với HB chẳng những thích mà còn biết bao kỷ niệm khó quên , nên chắc Me của DL cũng đồng ý như thế . Chúc DL dzui .
Tuy bây giờ hát bộ đã không còn thịnh hành như xưa, nhưng trong lòng những người lớn tuổi chúng ta ai cũng nghĩ về hát bộ, với thật nhiều mĩ cảm
Anh Quế ơi, mạ của QT cũng rất mê hát bội bây chừ tuổi đã già những mỗi lần nghe hát là mạ lại kể những tích xưa cho nghe thích lắm.
Cảm ơn QT đã chia sẻ ,Các cụ xưa thường mê hát tuồng nhất là ở nông thôn ,bỡi chưa có TV ,khi nông nhàn hay đầu xuân có các lễ hội tổ có tổ chức hát tuồng ,mọi người già trẻ ,theo ý riêng nhưng đều đến bãi rất đông ,dù lúc bấy giờ sân khấu và đạo cụ đơn sơ ánh sáng chỉ hai đèn măng xông nhưng lại lung linh mờ ảo,theo mình nghĩ nhờ thế mà đỡ lộ những cái “phô”,như ta thường thấy các vở diễn tuồng trên TV .NHưng đó là việc của các nhà chuyên môn ,và bây giờ ở thời@ rồi nên cái gì đến sẽ đến ,có tiếc cũng bất tòng tâm . Chúc QT vui khỏe .
Cái hay của Hát Bội là nhìn đào kép biết ai gian , ai trung , đào lẳng ,đào thương trước khi họ trình diễn.
Chào LT ,bạn nói rất đúng ý của tôi ,nhưng chỉ mấy mươi năm trở lại đây thôi chứ từ thời chúa Nguyễn HB đã rất phổ biến ,và mọi người đều mê những điều mà ai cũng biết cả rồi .Có nhiều cách lý giải mà chắc bạn cũng biết rồi . Chúc ban dzui .
Chào anh Đinh Văn QUẾ, Hát Bộ là một bộ môn nghệ thuật truyền thống, xuất phát từ cái nôi miền Trung.
Đọc thơ anh, tôi nhớ một quãng đời thơ ấu, lúc đó không có giải trí nào khác, mỗi năm có một mùa hát Bộ khi cúng Thanh Minh, làng nào cũng hát và mỗi tối tôi từng theo mẹ đi xem, thật là vui, thật là thanh bình, mặc dầu tôi không hiểu gì lắm.
Cám ơn anh cho đọc bài thơ thâm thúy.
Chào anh NHLN mình không tin là anh không hiểu gì vì lớp tuổi chúng mình đều sống trong hoàn cảnh giống nhau ,trong bãi diễn rộng lớn từ sân khấu cho đến vòng ngoài bãi kia , người say mê xem , nhưng tuổi trẻ cũng say mê quậy không kém . Để hôm sau lại đi xem tiếp . Chúc anh khỏe sau nhưng ngày dọn lụt vất vả .
Chào chị CTC .Đồng ý với chị về HB trong lòng những người lớn tuổi chúng ta . Thực ra coi văn bản tuồng cũng thích lắm chị ạ . Chẳng hạn coi ” tuồng Đào Tấn ” Những đoạn hát khách lời thơ thất ngôn thật hay ,còn hát nam thể luc bát thì hay tuyệt phải không chị . Chúc chị và gia đình Hạnh Phúc .
Xin lỗi chị CTC tôi lại nhầm lẫn để phần phản hồi cho chị xuống đến đây . Mong chị thông cảm .
Xưa gánh hát tuồng vừa mới tới
Ánh trăng chưa ló khỏi ngọn tre làng
Trống tùng tùng tùng…đánh thúc rộn ràng
Về ăn vội còn nhanh chân đến bãi
Ở Bình Định ai mà không biết hoặc nghe Hát Bội có khi còn gọi là Hát Bộ, tuy nhiên TT vẫn không rành lắm, bây giờ mới biết những bài hát nói hay những bài thơ song thất lục bát vẫn hát được.
TT nhơ cách đây cũng nhiều năm, ở gần nhà có một khu đất trống, cuối tuần có một gánh hát bội nhỏ đến diễn mọi người đi xem cũng nhiều, TT cũng có đến xem, nhưng không đợi được đến kết thúc. Chừng vài tuần thì gánh hát đó đi nơi khác, Làm TT cứ thương cảm mãi và cảm thấy như mình có lỗi, và cứ băn khoăn mãi, những đào kép đó đã sống như thế nào? có lẽ họ hát vì lòng đam mê, vì yêu nghệ thuật, chứ sống theo nghề thì không thể, vì chỉ có những người lớn xem thôi.
…Những đêm hát xưa bây giờ xa quá
Trống chầu sờn mờ phủ bụi thời gian
Tri âm nay đã lưng còng gối rũ
Hoài cố nhân qua chuyện kể chiều tàn…
Chào TT .Đúng như bạn đã chia sẻ , thấy ” Trống chầu sờn mờ phủ bụi thời gian ” mình đã buồn lắm huống hồ các diễn viên bộ môn tuồng .Tuổi mình bây giờ nhiều lúc buồn linh tinh ,buồn thương những điều “thường” hơn là “vô thường ” , như mình viết trường ca miền trung không biết để làm gì ?! Thôi thì để cho đầu óc chậm lão hóa vậy . Cảm ơn những quan tâm của TT và chúc vui khỏe .
Ngày còn nhỏ mình thường nghe Bố khi vui hát câu:
… “Truyền chư tướng mang luôn chiếc ghế
Trẫm hôm nay bệnh thể bất an…”
Hát xong ông đánh thùng thùng vào phên cữa. Mình không hiểu gì hết. Lớn lên, Bố giải thích đó là câu không có trong kịch bản. Người nghệ sĩ đóng vai Vua hôm ấy có vấn đề đường ruột, nên đến lúc gần hạ màn mà không thể rời khỏi “ngai vàng” vào hậu trường nên mới xướng lên câu lệnh như thế. Nên ông được những quân sĩ mang vào trong cùng với chiếc ngai đầy “vàng” mà ông đang ngồi trên ấy.
Chuyện vui nơi quê nhà năm xưa kể cho Đ V Quế nghe chơi nhân đọc bài Hát Bội rất hay của ông.
NL
Anh Nguyên Lương à câu chuyện dí dỏm do ba anh kể là có thực đấy ,vì các diễn viên tuồng rất nhanh trí ,có lần diễn cương được khán giả tán thưởng thế là khi thấy SK trầm lặng quá liền đem ra xài lại để thay đổi không khí ấy mà . NHưng anh ở nước ngoài có thấy kịch nước nào mà bi và hài xen nhau như ở hát tuồng không ? Người rành thì bị thanh , sắc hấp dẫn ,còn bọn mình thời đó lại bị những màn nầy làm cười muốn đứt hơi , thế mà nay đén ngày tàn .Dẫu là quy luât nhưng mình vẫn thấy nao lòng , chỉ còn biết đọc lại các bản tuồng có nhiều câu rất hay ,mà đôi khi lại mới cơ chú vì lâu nay không gặp . Chúc anh khỏe .
Nghe chuyện anh Nguyên Lương kể, TT cũng nhớ lại câu chuyện mạ Thủy kể. Trong một đêm hát có một kép đóng vai Trương Phi, nhưng vì bộ râu hôi quá nên ông cởi ra mà quên gắn vào, khi ra sân khấu thì đối phương hỏi
-Tên kia mi là ai?, ông bèn vuốt râu mà ca rằng
– Như ta đây chính thật là…là…Trương Phì anh ruột của Trương Phi…”( vì không có bộ râu). Người kia liền bảo:
-Về kêu anh mi ra mau?. Ông ta chạy ào vào cánh gà, gắn bộ râu vào và chạy ra vuốt râu hát:
-Như ta đây là Trương Phi. Anh ruột của Trương Phì…
Đêm đó khán giả được một phen cười vỡ bụng và thán phục sự nhanh trí của kép hát.
Cô Út,
Đọc câu chuyện Cô kể tôi cũng phì cười huống chi là những khán gỉa hôm đó. Tưởng tượng có thể đây là màn diễn hay nhất trong đêm và ra về ai cũng nhớ cái cảnh này. Nhớ đến độ mà Mạ của Cô Út còn kể lại cho con nghe. Ôi nó dễ thương làm sao ấy>
NL
Chuyện TT kể TC nhớ có nghe nữa đó!mà sao không nhớ ai đã kể…!
Đọc bài HÁT BỘ anh ĐVQ viết Meocon lại nhớ đến ba chồng…Ông rất thích hát bộ và hay hát múa trên nhà lẫm một mình..ngộ lắm!
Lần đầu tiên trong đời theo anh iu đi coi hát bộ tuồng HAI BÀ TRƯNG kép chính là chú CÁ (Ở TS) đóng cùng với cô đầu(hổng biết tên)hay ơi là hay!Từ đó mê….hát bộ tới giờ đó nha!…hì…hì…
Chào MC Hôm nay chắc dọn xong hậu quả lụt rồi ,nên câu chữ có phần vui lém .Khuyên MC đọc hai quyển tuồng ĐT do cụ Nguyễn ngọc Liễn hiệu đính thì mê hơn coi tuồng HBT nhiều . Chúc dzui .
Cám ơn anh Đinh Văn Quế đã viết rất hay về hát bội,một bộ môn đòi hỏi tính nghệ thuật rất cao,tiếc rằng môn nghệ thuật nầy ngày nay rất ít người thưởng thức được và thế hệ biết được giá trị của hát bội thì ngày càng thưa dần
Chào nxđóa rất vui được bạn đồng cảm về nghệ thuât tuồng ,nay xem các tập tuồng còn thấy các câu hát khách ,và nhất là các câu hát nam còn rất là hay như : ” lao xao sóng vỗ ngọn tùng – gian lao là nợ anh hùng phải vay ” . Chúc bạn và gia đình vui khỏe .
Một bộ môn nghệ thuật sắp bị mai một, tiếc thay.
Cảm ơn Xanh đã đồng cảm tiếc cho bộ môn nghệ thuật ” tuồng ” sắp bị mai một ngay chính nơi phát triển là BĐ có nhà hát tuồng để đào tạo và biểu diễn .Húc dzui .
Đọc bài viết của anh ĐVQ SS lại nhớ về cái thuở bé- (SS 5 tuổi đã mê hát “bậu”). Lúc đó nhà SS ở đối diện rạp hat Sao mai- Cứ mỗi chiều SS trốn vào rạp đễ dành chỗ đứng sát sân khấu. Nếu hôm nào Ba SS cầm chầu thì được ngồi bên- Rất thích.Cho đến bây giờ cứ vẫn thích “như ta đây là..ứ ư….” trong các buổi họp mặt bạn bè.Heeee. A/C/E nào đang buồn hoặc chán….. cứ thử cất giọng ứ hự sẽ cảm thấy lòng nhẹ ngay. Thử một lần sẽ thích liền hà. 😆 😛
SS cảm ơn anh ĐVQ đã cho đọc…. Mong những bài tiếp nối. Chúc anh vui khỏe!
Chào SS ( rất may tuổi thơ vào rạp chứ ở bãi mà ngồi gần trống chầu có khi phải khóc vì cát , do tụi trẻ quậy lén bỏ vào mặt trống ,khi đánh thì thôi rồi….}.Nhưng tuồng vẫn còn nhiều ưu thế lắm nhé .khi còn ở ghế nhà trường thì HB thường được cổ vũ rất nồng nhiệt , còn NS tuồng thường nhận các danh hiệu hơn các bộ môn khác . Chúc SS luôn là SS .
Thời hoàng kim giờ đây xa quá.
Chào Tuệ Minh . Đúng là hát tuồng đã qua rồi thời hoàng kim khi các bộ môn biểu diễn mới hơn xuất hiện , nhất là ở thời @ ,và sẽ có cái giá phải trả mà nay ta vẫn còn mơ hồ chưa rõ . chúc dzui .
MỘNG CẦM ghiền hát bộ lắm đó
Không dám đâu MC ui . Bỡi vì HB thời còn diễn ở bãi tinh hoa mới phát tiết ra hết chứ còn trên TV thì bị thụ động mất sinh khí ,còn ở rạp thì kỷ luật làm mất vui . Bạn nên xem văn bản tuồng hay lắm nha ,thỏa sức suy gẫm về những đoạn thơ hay . Chúc dzui .
Bài hát bội này mà được Chinh, Cá, Trọng, Thu, Cầm hát thì tuyệt vời lắm anh Quế ui! 😛 Chúc mừng anh nhé!
Cảm ơn TT-NCM đã đọc và chia sẻ ,các cụ ấy chắc không thèm hát thơ mình đâu,vì chưa sạch âm thanh ,phải hợp với làn điệu mới hát đươc thông sướng ,còn hợp âm luật thôi chưa đủ bạn ạ . Chúc vui .
Những nghệ sĩ hát tuồng có tiếng ở Bình Định là quê của TC đó nghe.Nhất là gia đình ông Cá, nhớ ông Minh Đỏ nữa…
Đọc bài của ĐVQ nhớ hồi nhỏ hay lấy 2 cái khăn quấn ở trước và sau cổ làm áo dài bẻ cây hàng rào làm kiếm ..hát bội!
Chào TC . Tản Đà có câu :tuồng BĐ rạp PP mà , nên TS cũng là cái nôi của HB ,lão giả có Cửu Vị , lớp sau có các vị mà TC đã nói ,đều được dân Nẫu yêu thích và tuổi trẻ chúng mình bắt chước vui lắm phải không ? Chúc dzui .
Mỗi lần về quê nếu gặp đang mùa hát bội tôi không vắng mặt đêm nào cả…xem đến cuối tuồng dù không hiểu được nhiều …cảm thấy vui vui theo cái sở thích của ông cụ nhà tôi…,cảm ơn anh Quế đã ghi lại khái quát toàn bộ nét đặc thù của Hát Bội BĐ.
Cảm ơn LOCBACH đã đọc và ghia sẻ mình rất vui ,lớp tuổi của mình nhiều ít đều được thưởng thức ,và đều có những kỷ niệm đáng nhớ về HB nhất là ở nông thôn , nơi mà không có sân chơi giải trí mà phải làm quần quậc suốt năm nên có hát bộ về là vui lắm ,giờ buồn là cần phải có mạnh thường quân mới hổ trợ may ra mới gượng sống được . Chúc anh vui khỏe .
Bài “Hát Bội” hay lắm huynh ĐVQuế! Gợi lại nhiều kỷ niệm về những đêm trăng thanh gió mát ở quê. (Coi hát thì ít mà ăn với yêu thì nhiều hihi). Xin cảm ơn anh; mà sao lại có câu ca dao tục ngữ như thế này anh Quế:
Ở đời có bốn cái ngu
Làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu.
Cầm chầu có tính cách ủng hộ (vừa cho Ban tổ chức vừa cho những đào kép.. diễn hát hay), oai lắm mà; như là những khúc, những lúc hát quá hay hoặc những khi quá tuyệt vời của sự diễn xuất thì ta cứ bùm.. bùm.. tùng.. chầu.. “đổ khay”, sao lại là ngu. Anh có thể giải thích dùm cho RB được không? Thanks.
Chúc anh luôn vui khỏe và viết, bình hay. Thân mến!
Cảm ơn RB dã đọc và chia sẻ . 4 cái ngu bạn hỏi thực ra đều hay ,và đáng làm ,nhưng ở đời làm sao vừa lòng người.Như người rành HB mới được mời cầm chầu ,nhưng phải trong sáng ,công tâm ,nhưng vẫn bị DV dở ghét ,nếu dễ bị khán giả quở ,còn lờ mờ mà vì chức tước đượclàm thì mới thực ngu phải không RB . Chúc dzui .