Tác giả: Bạch Xuân Phẻ

Xuân Thi là một nghệ sĩ đa năng, Cô viết văn, làm thơ và vẽ tranh nên viết lời giới thiệu cho tuyển tập Thơ Văn Xuân Thi không dễ. Anh chị em văn nghệ sĩ như Tuyết Đào (Hương Xưa), Ngô Tín, Nguyễn Đức Diêu, Phạm Trường Lưu, Nguyễn Hoàng Lãng-Du và cả chúng tôi đều mong muốn có một tuyển tập đầu tay .

Xuân Thi không chỉ là nhà thơ hoặc người viết truyện mà còn là một hoạ sỹ. Về hình thức, thơ của Cô thì đơn thuần, mộc mạc nhưng nội dung lại sâu lắng. Trên trang mạng Hương Xưa (www.huongxua.org) và Làng Huệ (www.langhue.org), các tác-phẩm của cô được nhiều người đọc và ưa thích.

Đa phần thơ Xuân Thi là song ngữ Anh Việt, qua thơ Cô đã diễn tả được những kỷ niệm, hoài bảo, kinh nghiệm sống, những tư tưởng Phật giáo và nhất là tình nghĩa đậm đà của người con đến với đấng sanh thành dưỡng dục, nhất là người Mẹ của mình.

Xuân Thi là cựu học sinh trường Trưng Vương và trường Sư Phạm Quy Nhơn, khóa 13. Theo nhạc sỹ Ngô Tín, cũng là người Quy Nhơn và người phổ nhạc bài thơ đầy tâm trạng của Xuân Thi, Quy Nhơn Mênh Mang Niềm Nhớ, tâm sự như sau: “Nói đến Xuân Thì, tôi phải gọi là Nữ sĩ mới xứng tầm với những đóng góp của cô. Xuất thân từ một gia đình Danh gia thế phiệt đất Quy Nhơn, là nữ sinh trung học Trưng Vương và là giáo sinh sư phạm trước biến cố 75. Qua Mỹ cô học ngành Hội họa. Ngoài hội họa, cô còn viết văn và làm thơ được nhiều người ưa thích, ví như: Dai Lo Bi và DM đã làm cho người đọc trở về với tuổi thơ mộng mị và như một thông điệp gửi đến tình người.

Về thơ, cô đã có bài Quy Nhơn Mênh Mang Niềm Nhớ đã được phổ thành ca khúc mà ai người con xứ Nẫu trong chúng ta đều biết đến ca khúc này khi nói về hoài niệm ký ức một thời Qui Nhơn. Bài hát đã trở thành bài hát tiêu biểu và tự hào cho người Quy Nhơn. Bài hát phổ từ thơ không chỉ nổi tiếng ở một địa danh mà nó còn lan tỏa ở mọi miền đất nước ra tới hải ngoại…”

Có thể nói, nhạc sỹ Ngô Tín có một cảm tình đặc biệt với người nghệ sỹ này qua lời tâm sự ở trên cũng như qua bài hát thân thương đầu kỷ niệm về nơi chôn nhau cắt rốn, nơi có tên gọi Quy Nhơn yêu dấu. Nhạc sỹ Ngô Tín cũng đã phổ những bài thơ khác của Xuân Thi như Tình Mẹ, Biển Đêm, Về Chốn Hư Không, v.v… Âu đó cũng là những bài tiêu biểu trong dòng thơ của Xuân Thi vậy.

Kế đến, xin nói về tranh của Xuân Thi. Cô chuyên về tranh sơn dầu, có thể nói những bức tranh của Xuân Thi vừa chịu ảnh hưởng ngược của Van Gogh và mang sắc thái của họa sĩ Renoir.  Người có duyên nhìn thấy những bức tranh vẽ như: Summer  Color  –  “Màu Áo Mùa Hè”; The  Night – “Đêm”; The  Boat  People  Souls – ” Mảnh Hồn Thuyền Nhân”; Missing – ” Nỗi Nhớ “; Legendary – “Huyền Thoại”; God has deserted the human beings; Chia Tay Cuối Đường, Xuân Thì; Về Bến Mơ;  Lưng  Đồi; “Thuở Hoang Sơ”; Ánh Mắt Mùa Thu; Vườn Xuân; Mênh Mang…, sẽ có một cảm nhận đặc biệt về Cô. Có thể nói Xuân Thi là hoạ sỹ của thế giới màu sắc, tươi thẳm, hồn nhiên và đa dạng. Tranh Cô đẹp và dễ trưng bày trong nhà, có thể thích hợp vì màu sắc hòa quyện trong nhiều bối cảnh. Tuy nhiên, nhưng sau những bức tranh đầy màu sắc đó là một cuộc sống nội tâm sâu thẳm.

Nói về thơ của Xuân Thi, thơ Cô không hào nhoáng nhưng dễ cảm nhận. Chúng ta hãy đọc hai bài thơ tiêu biểu này:

Mỉm Nụ Cười Bao Dung

Qua muôn trùng sinh diệt

Hôm nay Em HÓA THÂN

Một đóa Quỳnh thanh khiết

Một cánh bướm phân vân

Mùa Xuân còn xanh biếc

Dáng Xuân mãi thanh tân

Buồn vui đời vẫn thế

Mỉm nụ cười bao dung.

A Smile with Tolerance

Going through the eternity of life and death

Today I am experiencing a wonderful INCARNATION

To the beautiful ethereal orchid cacti

To the ephemeral life of a butterfly

In the freshly-coming spring

A spring forever pure and new

Happy or sad, life still goes on

In tolerance with a smile.

Đúng thế, “Buồn vui đời vẫn thế, mỉm nụ cười bao dung“, Xuân Thi vốn lạc quan yêu đời, tác giả buông buông bỏ bỏ những chuyện bất trắc, thị phi, buồn vui của cuộc sống và nhận chân được nguyên lý bất nhị, cái thường trong cõi vô thường để tìm thấy cái mênh mông trong sự hạn hẹp, v.v… Có thể nói, Cô đã thấm nhuần tương chao, tư tưởng Tứ Vô lượng Tâm (Bốn Tâm Rộng Lớn) của Nhà Phật–“Từ, Bi, Hỷ, Xả” để giúp con người trở nên tốt đẹp, hoàn mỹ và thánh thiện hơn. Âu đó cũng là một nền tảng cho một thế giới hòa bình, an lạc mà tác giả hằng mong mỏi.

Hãy đọc thêm một chùm thơ khác của Cô như lời tâm sự của mình với biển cát mênh mông trong cái trùng trùng duyên khởi của giáo lý Phật đà.

Một Mình Với Biển

Trùng Trùng Duyên Khởi:

Có sóng vỗ vào bờ

Có sóng về ngoài khơi

Vòng tử sinh muôn thuở

Bao giờ sẽ nghỉ ngơi.

Bồ Đề Tâm:

Biển bao la tình Mẹ

Biển tràn trề nguồn sóng

Thầm lặng và mênh mông

Vô lượng tâm nghìn trùng.

Vô Tư:

Kỷ niệm ngày ấu thơ

Dấu chân mờ trên cát

Sóng xoá tự bao giờ

Hồn còn in chân nhỏ

Vô Ngã:

Trăng thanh và Biển xanh

Đêm ngọt ngào tình tự

Biển mịt mờ cuồng nộ

Tâm quay về hư vô.

Vô Thường:

Trên lớp sóng triền miên

Sắc màu thay huyền ảo

Trên bờ cát ưu phiền

Sóng về vui lao xao…

Alone with the Sea

A Multitude of Opportunities:

There are waves rolling to the shore.

There are waves going back to the ocean.

An endless circle of life and death.

When is it going to rest?

The Bodhicitta: (Bodhi Mind)

Ocean, full of Mother’s Love.

Ocean, overflows with waves,

Quietly and immensely.

Immeasurably unlimited mind.

Carefree:

Childhood memories.

Unclear footprints on the sand.

Erased by the waves unnoticed.

Little feet printed in the soul.

Selflessness:

Blue moon and blue ocean.

Night as sweet as love.

Ocean unclear and unsettled.

Mind turns back to nothingness.

Impermanence:

On many endless layers of waves.

Colors change into illusion.

On the unsettling, sorrowful shore,

Waves bring back happy, cheerful sounds.

Những bài thơ hay thông thường bao gồm cả thi ảnh, âm điệu và tư tưởng. Những bài thơ trên có cả 3 yếu tố đó. Cách dùng chữ, âm thanh, màu sắc và tư tưởng quyện vào nhau như những bức tranh của Cô vậy. Qua thơ, Xuân Thi đã chuyển tải được những cảm xúc, suy tư, tinh hoa, và tư tưởng để giúp mình, giúp người, giúp đời đến gần với Chân-Thiện-Mỹ.

Nói chung, Xuân Thi là một nữ nghệ sĩ đa năng: không những thơ đẹp, văn hay, vẻ giỏi, mà còn ở tấm lòng.

Hãy đọc một khúc truyện ngắn của Cô. Văn của Cô có những ngạc nhiên bất ngờ làm người đọc ngây ngất và quên đi những thời gian đang lưu chảy. Ví như, “DM” có thể một tâm lý trị liệu cho những người lính Hoa Kỳ đã từng tham gia vào cuộc chiến Việt Nam. Văn của Cô hấp dẫn, làm người đọc ngậm ngùi, bâng khuâng, và đôi khi mắc cười đến rơi nước mắt. Dai Lo Bi là một ví dụ điển hình. Xin trích đoạn cuối của câu truyện này:

….Tình Đời Có Nhiều Dâu Bể

Nhưng Tình Bạn Không Có Bể Dâu….

Có phải không Cào?

Những viên bi chai đã trang hoàng đền đài kỷ niệm của bọn mình, Thiên Đàng của bọn mình là mảnh sân xi măng có một lỗ bi lý tưởng, thiên đàng của bọn mình là một bờ cát trắng biển xanh của Quy Nhơn yêu dấu.

Cào ơi!  hãy trở về nơi đó đi, có lẽ Cào thật cô đơn, nhưng gắng chờ ngày sum họp của bọn mình, của những viên bi.

Tôi nắm chặt viên bi trong lòng bàn tay,  để chuyền hơi ấm và  chuyển hết sinh lực của mình sang hòn bi chai.

Mai sau trên bờ cát Quy Nhơn, biết đâu sẽ có những viên bi vượt trùng dương trở về thiên đàng thơ ấu lung linh với giấc mơ miên viễn…

Tôi ném mạnh Viên Bi vào trùng dương, nước mắt chảy âm thầm trên má, bên kia bờ biển Thái Bình Dương, qua màng lệ mờ, tôi nhìn vọng về phương trời cũ, với rất nhiều vấn vương…

Như đã nói trên, Xuân Thi là một nữ hoạ sỹ tài hoa. Màu sắc trong tranh của Cô dễ chan hoà, có những nét rất mạnh, có những ẩn dụ màu sắc được truyền trao trong tranh của Cô. Tranh của Xuân Thi khá trừu tượng, mà nếu chúng ta khéo léo đủ để nhận ra, thì đó là cả một rừng ẩn ý, những thông điệp mà hoạ sỹ muốn gửi trao. Mặc dù, màu sắc rất tươi thắm, nhưng man mác đâu đó vẻ buồn, có chút úa màu vô thường của thời gian. Giống như Kiba từng thốt lên:

My old body:

A drop of dew grown

Heavy at the leaf tip.

Mà nhà Sư Toại Khanh đã dịch:

Thân già

Rồi cũng vô thường

Phù du

Như một giọt sương

Đầu cành.

Thôi thì, giữ mùa đại dịch Covid-19 này; ai trong chúng ta cũng đang sống cho qua khỏi đoạn trường này. Vậy, xin hãy trao truyền sự an nhàn, thanh thản, tràn ngập năng lượng yêu thương, bao dung và tha thứ cho nhau. Hãy đọc và hiểu nhau thêm vì văn học là một trong những nhịp cầu muôn thuở đưa con người gần nhau hơn.

Tôi tin rằng, khi quý vị đọc xong tuyển tập này, cũng như Chori, ở tuổi 39, mất năm 1778 cũng có một nụ cười an nhiên thanh thản:

Leaves never fall

In vain – from all around

Bells tolling.

Mà Toại Khánh dịch như sau:

Lá vàng

Nào ngẫu nhiên rơi

Quanh ta

Giờ đã mấy thời chuông ngân.

Xin được trân trọng giới thiệu một số thơ, văn và tranh chọn lọc của họa sĩ Xuân Thi trong tác phẩm đầu tay của mình.

Cầu chúc mọi người và mọi loại luôn an lành.

Bạch X. Phẻ

Mùa Hạ, 2020.

Sacramento, CA