Tác giả: Vũ Ðăng Khuê

Theo định luật tự nhiên của đất trời thì mùa hè là phải… nóng, tuy nhiên trong những năm gần đây, từ lúc quả địa cầu bị luồng khí thải CO2 dần dần bao phủ do kỹ thuật khoa học ngày một tinh vi, cuộc sống cho dù có tiện lợi hơn, chẳng hạn như chuyện mỗi nhà “trang bị” một vài máy lạnh đã là chuyện bình thường, bầu trời vốn đã “hâm hấp” nay lại thêm “hừng hực” và Nhật Bản cũng không là ngoại lệ lại còn luôn luôn là những nước dẫn đầu.

Theo định nghĩa của sở khí tượng thì mùa hè được chia thành 3 cấp: 夏- Hạ  (từ 25 đến 30 độ C, nóng bình thường), 真夏- Chân Hạ (từ 30 trở lên đến 35 độ C, nóng… ra nóng) và 猛暑日- Mãnh Thử (35 độ C trở lên – nóng kinh khiếp). Những ngày cuối tháng 7 kéo dài cho suốt đến nay, độ nóng trên toàn nước Nhật thường vượt quá mức “Mãnh Thử” khiến “màn ảnh nhỏ” lúc nào cũng reo réo bên tai những phương thức chống nắng, số người trúng nắng…., chỉ có khoảng 2 ngày (9 và 10/8) thì những thông tin” về nóng-nắng đã “tạm dừng” để chuyển qua các tin tức về cơn bão số 11 hay còn gọi là Hạ Long ghé thăm đảo tứ quốc (shikoku) Nhật Bản.

Khi nói về sự khác biệt giữa độ nóng “chân hạ” và “mãnh thử” có một ông trong chương trình Shoten (笑点), một chương trình hài truyền thống của Nhật Bản phát hình vào mỗi tuần suốt từ năm 1966 đến nay đã so sánh mùa hè với “Nagashi somen” (món bún trôi theo…. giòng nước mát), có thể ai ở Nhật mới “nghiệm” được cảm giác này nhưng cũng xin “chia sẻ” cùng bà con cô bác.

“Chân hạ”: Khi thấy somen (giống như sợi bún của Việt Nam) trôi theo những cái ống tre chảy dài từ trên xuống là vớt cho ngay vào chén có đựng chút tsuyu (nước chấm) đặc biệt rồi bỏ vào mồm, cứ tùn tụt tới đâu thì toàn thân mát rười rượi tới đó, còn

“Mãnh thử” thì muốn “thân thể” mình biến thành những sợi somen trôi theo giòng nước mát.

Chính xác không thể tả.

                                                                   “Nagashi somen”

Nhân mùa hè, xin gửi đến quí độc giả lời chúc theo kiểu Nhật

Shochu omimai moshiagemasu
暑中お見舞い申し上げます

(Dịch theo lối….Việt Nam)

Chúc thân tâm thường….mát mẻ trong mùa hè đỏ lửa

Lòng vòng một chút lấy trớn như vậy cũng quá đủ rồi, xin bắt đầu vào những chuyện…Tản mạn Phù Tang.

An toàn thực phẩm

Từ Thượng Hải

Ngày 17/7 vừa qua, các đài truyền hình Nhật đồng loạt đưa ra những clip video ghi lại hình ảnh các nhân viên thuộc một chi nhánh của đại công ty OSI Shanhai Husi “Phúc Hỷ” chuyên cung cấp thịt ở Thượng Hải, đang nhặt những tảng thịt rơi xuống đất bỏ vào máy xay để “gia công” tiếp, hoặc “vô tư” dùng máy cắt những tảng thịt hư thối đã chuyển sang màu xanh. Theo trình tự thì những tảng thịt này sẽ được “đóng gói” rồi gửi đến các tiệm McDonald’s và KFC ở Trung Quốc để chế biến thành những món ăn nhanh-tiện. Nghe nói là các đoạn hình ảnh này do chính người “trong cuộc” quay lén rồi gửi ra ngoài. Bộ An Toàn hay bộ gì đó của Trung Quốc mở cuộc điều tra và bắt sơ khởi 5 người.
Tôi thì chỉ nghe cho biết vì có bao giờ tôi phải sang tận….Trung Quốc để thưởng thức những món này đâu, ở Nhật này thiếu giống gì, cứ xung quanh nhà ga thì thế nào cũng có vài tiệm McDonald’s và KFC tương tự. Nhưng vài ngày sau báo đài lại cho biết tiếp hệ thống McDonald’s tại Nhật xác nhận là khoảng 20% ​​thịt gà tẩm bột McNuggets bán tại 40% các cửa hàng McDonald’s trong nước Nhật (1.340 nhà hàng) đến từ nhà máy này. Nhóm “tiệm tiện lợi” FamilyMart tại Nhật gồm mấy ngàn tiệm cũng bán sản phẩm thịt gà lăn bột chiên cùng một xuất xứ.
Tôi hơi chột dạ vì ít nhất là mình hoặc gia đình mình trong quá khứ vào những lúc đi làm hay bận bịu đã mua ăn ….. cho qua bữa. Các cơ quan trách nhiệm đã họp báo xin lỗi và công bố: sẽ ngưng chế biến cũng như ngưng nhập cảng loạt thịt này từ Trung Quốc, và một ngày nào đó họ sẽ đổi nơi cung cấp từ nước khác.
Đó là chuyện của họ, còn riêng tôi và gia đình thì cũng đã có đối sách riêng: cứ thấy  cái gì xuất xứ từ xứ hung khùng là ngoảnh mặt ngay sang chỗ khác. Quí vị có nghĩ như tôi không?

Sang… Thái Bình.

Nhưng cũng chỉ sau đó vài ngày (25 tháng 7), báo đài của Nhật lại đưa ra một phát giác khiến những dân nhậu sành điệu bật ngửa: một trong số những đồ đông lạnh nhập cảng từ Việt Nam sang Nhật là món shishami (cá trứng) có “kèm theo dị vật và thuốc giết chuột”. “Dị vật” là cái quái gì? Tìm hiểu thì biết đó là….  phân người, trời ơi là trời! Hết nước nói!
Shishamo là một loại cá trong bụng có chứa một bọc trứng, tiếng Hán gọi là Liễu Diệp Ngư (vì hình dạng hơi giống lá Liễu), nghe kể thì ăn sần sật và ngọt lịm. Loại cá này chỉ sống ở vùng biển nước lạnh như Hokkaido miền Bắc nước Nhật, ở Na Uy hay ở Nga…. Biển Việt Nam thuộc loại “ấm quanh năm” thì không có loại cá này nên công ty Rich Beauty Food của Đài Loan trụ sở đặt tại tỉnh Thái Bình đã nhập từ các xứ vùng biển nước lạnh đem vào Việt Nam “gia công” đông lạnh, đóng thùng bán sang Nhật. Theo luật thực phẩm Nhật thì không cần biết cá này đánh bắt ở đâu nhưng nếu được chế biến tại Việt Nam thì sẽ là “Made in Việt Nam”, chuyên môn hơn một chút viết theo kiểu Nhật thì là “Nguyên liệu nguyên sản địa danh: Việt Nam”.
Công ty nhập cảng Imura của Nhật tại tỉnh Yamaguchi ngày 15 tháng 7 đã tìm thấy trong một, hai thùng từ Việt Nam có “kèm theo dị vật và thuốc giết chuột”. Những thùng cá Shishamo đông lạnh này được nhập vào Nhật Bản ngày 29/05/2014 và phân phối đến các chợ ở khắp 10 tỉnh trong đó có Tokyo. Hãng Imura đã lập tức ra thông báo thu hồi toàn bộ số lượng cá Shishamo đã bán ra, kể cả những lô hàng nhập khẩu trước tháng 5/2014 khoảng chừng 2000 thùng tất cả. Hãng này còn đem “hiện vật” là thùng hàng chứa “dị vật và thuốc giết chuột” sang tận Việt Nam làm bằng chứng và yêu cầu Rich Beauty Food điều tra bồi thường thiệt hại.

“Thùng hàng kèm theo dị vật và thuốc giết chuột” “Hàng bị thu hồi”

Chưa biết kết quả sẽ ra sao nhưng từ nay trong các quán nhậu tại Nhật sẽ vắng bóng shishamo hoặc nếu có thì cũng phải giải thích cho rõ ràng với dân nhậu “đây là shishamo “quốc sản” (chế tạo trong Nhật)”. Để trở lại tình trạng cũ có lẽ cũng phải mất một thời gian vì không những chỉ có shishamo, mà người Nhật còn “phân vân” và “e dè” ngay cả với những gì có hàng chữ to tổ chảng “Made in Việt Nam”.

Nhân vụ cá trứng này xin kể quí vị nghe luôn một chuyện mà tôi đã được xem trên “màn ảnh nhỏ”. Một giám đốc người Nhật có công ty chế tạo linh kiện máy móc ở Việt Nam thố lộ:

–         Để kiểm soát chặt chẽ, tôi cho đặt nhiều camera trong phòng làm việc và kiểm soát ngay từ….. Nhật, có nghĩa là ngồi ở Nhật nhưng có thể quan sát cách làm việc của công nhân người Việt.

–         Làm sao ông quan sát từ Nhật được?

–         Dễ mà, dùng skype hay các nhu liệu chùa đó, mình chỉ mua camera và kêu chuyên viên gắn thêm vào thôi.

–         Thế ông có thấy gì không?

–         Thấy chứ, thỉnh thoảng có một vài người “ẩu tả” làm ra đồ hư hỏng, rồi cho vào túi phi tang.

–         Rồi ông làm sao?

–         Tôi cho người điện thoại ngay sang Việt Nam và giải quyết tức thì. Hiệu quả lắm.

Hãng của ông nhỏ thì còn làm thế được, nhưng cả một công trường to lớn thì camera đâu mà đặt cho xuể. Không biết đây có phải là một sự “trả thù” của một vài cá nhân vì bất mãn với công ty hay là sự “phá hoại của một thế lực thù địch” để bêu xấu nước ta như nhà nước vẫn thường rêu rao? Thôi cứ để hai bên tính với nhau.

Xin thành thật chia buồn với những công nhân đã bị giảm hay mất việc vì không còn đơn đặt hàng từ Nhật.

Còn riêng tôi tuy cũng là dân yêu hương vị làm từ…..“lúa mạch” nhưng không bị ảnh hưởng gì vì từ lúc cha sinh mẹ đẻ đến giờ có bao giờ biết mùi vị của con cá nó ra sao, trừ khi bị “lừa”. Cách đây vài năm, tôi phải nằm bệnh viện mấy ngày và bị bác sĩ chú ý về chuyện ăn uống và khuyên là phải ăn “cá” cho đủ chất, tôi tuân thủ tất cả trừ chuyện…. ăn cá. Tôi xin đầu hàng, hoàn toàn cứng họng vì không thể có câu trả lời nghe cho được khi bị chất vấn bằng một cách nói hoàn toàn *“Lê Thiệp”: “sashimi của Nhật cả thế giới yêu chuộng mà tại sao ông lại chê? Thế thì ông sống ở Nhật…. làm cái … gì?”. 
Thôi sang chuyện khác.

————

*Lê Thiệp: một nhà báo nổi danh vừa qua đời vào năm ngoái.