Tác giả: Phan Ni Tấn
Phần Một – Thơ Phan Ni Tấn
*Bài cho Châu Khả Khiếm, nhà tôi
Mùi thơm từ một cành đào
Môi người yêu quí thả vào tháng năm
Anh ngồi cạnh khúc nguyệt cầm
Xòe tay hứng giọt bổng trầm khảy ra
Ơn đời đẻ một nhành hoa
Hương theo tình cội chảy qua bên này
Khen ai khéo mọc bàn tay
Nuôi thơ anh sống từ ngày biết tên
Ngân nga theo vạt gió lên
Anh gọi nắng xuống rụng trên áo hồng
Tiếng đàn trôi giữa mênh mông
Nối từ âu yếm cuộn trong áo nằm
Chụm môi thổi tắt tháng năm
Anh thắp ngọn nến về săm soi trời
Chợt nghe chim hót mấy lời
Tay anh nhặt được một đời của em.
Sinh Nhật Của Cây Đàn
Thơ: Phan Ni Tấn
Tiếng Đàn Tôi
Nhạc: Phạm Duy
Trình Tấu: Vô Thường
- Phần Hai – Lão Bà Bà
Lục bát là thể thơ dễ làm giản dị nhất của người Việt Nam, được chuyển tải từ những bài ca dao, đồng dao…thơ lục bát tồn tại hằng nghìn năm nay đến bây giờ thơ lục bát vẫn được tiếp tục phát triển bởi các nhà thơ hiện thời, văn chương bình dân đã chuyển mình qua cách xử dụng từ, những từ mượt mà bóng bẩy, đầy cảm tính được thay thế bằng những từ dung dị chân phương nhưng mang màu sắt trí tuệ nhiều hơn và cả cấu trúc cũng thay đổi không thuần túy là những cặp câu sáu, tám xếp hàng dọc mà các cặp câu nầy được ngắt đoạn thành nhiều hình thức khác nhau, lục bát đã được phá cách rất nhiều, tuy nhiên trong thời điểm “thơ nở nhiều hơn hoa” như hiện nay để có một một bài thơ lục bát được nhiều người đón nhận, ngạc nhiên và thích thú rất khó thấy nhưng anh Phan Ni Tấn làm được, dưới ngòi bút của anh những dòng thơ cũ kỹ thuần túy trở nên mới lạ duyên dáng, hấp dẫn hơn nhưng vẫn đầy bản sắc dân tộc. Xin đơn cử một bài thơ Sinh Nhật Của Cây Đàn mà tác giả viết tặng người bạn đời của mình chị Ngự Cầm ( Châu Khả Khiếm)
Mùi thơm từ một cành đào
Môi người yêu quí thả vào tháng năm
Có lẽ sinh nhật chị vào mùa xuân nên màu hoa đào được gắn cho đôi môi tươi thắm của chị và bởi vì chị là Ngự Cầm nên bài thơ cũng là bài nhạc, khúc dạo đầu được nhấn bằng từ ngữ “ thả” nhẹ nhàng êm ái …
Anh ngồi cạnh khúc nguyệt cầm
Xòe tay hứng giọt bổng trầm khảy ra
Hai dòng 6/8 nầy thật đẹp vừa tình tứ vừa du dương, chỉ một câu: “Xòe tay hứng giọt bổng trầm khảy ra” âm thanh khoan nhặt biến hoá khôn lường ở những từ “ hứng, bỗng, trầm, khảy “làm cho giai điệu nhạc có tiết tấu uyển chuyển, diệu kỳ.
Ơn đời đẻ một nhành hoa
Hương theo tình cội chảy qua bên này
Như ca dao, ngôn ngữ thơ không trau chuốt mà vẫn mượt mà, thủ pháp không hề dụng công mà ngọt ngào, giàu cảm xúc. Con sông đến thời điểm đổi dòng. Thiếu nữ đã thành thiếu phụ, và chắc chắn cái bến nàng chọn là bến trong vì người bạn đời là một người văn chương nho nhã: tạ ơn đời, tạ ơn người đã cho em với tôi.
Khen ai khéo mọc bàn tay
Nuôi thơ anh sống từ ngày biết tên
Chị Ngự Cầm vốn là người khéo tay, hay làm. Ngoài nụ cười bao dung diệu hiền trong chị còn là một người vợ, người mẹ hết lòng vì chồng vì con. Yêu và cưới một nghệ sĩ, sứ mệnh làm vợ của chị rất lớn lao giúp con đường nghệ thuật của anh nở hoa, một chữ tình thuần túy cọng thêm chữ nghĩa bao la không thể nào cân, đo, đong, đếm được. Câu nói của Groucho Marx (1) thật chí lý trong nếp sống và suy nghĩ của chị.
Ngân nga theo vạt gió lên
Anh gọi nắng xuống rụng trên áo hồng
Bức tranh tình yêu thật là biểu cảm, nhạc ngân nga và trên nền nhạc thơ hài hòa là màu sắc thanh nhã của hội họa. Thi trung hữu họa, họa trung hữu thi(2).Chữ “rụng” thật là duyên dáng và đáng yêu biết dường nào. Càng ngẫm càng thấy phê.
Tiếng đàn trôi giữa mênh mông
Nối từ âu yếm cuộn trong áo nằm
Âm nhạc êm như lụa, như nhung, chất lãng mạn của thơ đưa tới cảm giác bay bỗng giữa cõi đất trời làm cho người đọc thấy lâng lâng như mình đang được nhấp chén rượu tình trong bửa tiệc hạnh phúc.
Chụm môi thổi tắt tháng năm
Anh thắp ngọn nến về săm soi trời.
Ngọn nến thời gian được thổi tắt và ngọn nến không gian được thắm sáng lên, ngọn lửa nầy rực rỡ và vĩnh cữu được kết từ ngọt bùi của nghĩa tào khang, từ những tương kính như tân(3) của năm tháng vợ chồng. Một cuộc tình quá đẹp đến nỗi chim chóc cũng líu lo ca ngợi:
Chợt nghe chim hót mấy lời
Tay anh nhặt được một đời của em.
Tác giả kết thúc bài thơ ngay tại đây nhưng người đọc cảm thấy chưa đủ còn muốn đọc thêm nữa. Cám ơn anh Phan Ni Tấn cho đọc bài thơ kết hợp nhuần nhuyễn tài tình ba bộ môn nghệ thuật: Thi, Nhạc, Họa. Ở đây, âm ba bài thơ đầy cảm xúc lúc dìu dặt, lúc thong thả. lúc như vội vàng, lúc như chểnh mảng, lúc trầm lắng du dương như khúc Dao Cầm gặp được bạn tri âm làm người đọc ngất ngây theo thơ anh. Bài thơ còn vẽ nên một bức tranh nên thơ màu hồng rực rỡ với màu áo, màu môi những sợi nắng hữu tình và những ngọn nến lung linh trong đêm. Quá đã .Từ tựa đề Sinh Nhật Của Cây Đàn, người ta thấy và biết được tình cảm trang trọng Anh Chị dành cho nhau. Anh Chị đã có một quãng đời êm ấm mà không phải gia đình nghệ sĩ nào cũng có được, đó là nhờ chị một người phụ nữ đẹp như tên – Ngự Cầm – chị là ánh sáng là kim chỉ nam của chiếc la bàn hôn nhân mà chị đã chọn , nếu đọc bài thơ nầy và ngắm nhìn chị Heinrich Heine (4) sẽ phải hối hận khi lỡ lời tuyên bố:“Hôn nhân; đại dương sâu thẳm mà chưa ai phát minh ra la bàn.”
Riêng tôi , với vốn sống đạm bạc của mình nên không dám tin có chữ tuyệt đối trên cõi đời nầy nhưng khi đọc bài thơ anh viết cho người yêu dấu bỗng thấy trước mặt con đường Chân, Thiện, Mỹ thênh thang mở rộng và ai cũng có quyền bước tới để chinh phục chỉ cần một tấm lòng. Một lần nữa xin cám ơn Anh đã có bài thơ hay tặng Chị- người nữ có phong cách sống quá đỗi tuyệt vời .
1) Julius Henry Groucho Marx( 1890 -1977) là một diễn viên hài, nhà văn, sân khấu, điện ảnh, đài phát thanh và truyền hình Mỹ. Tác giả câu nói nổi tiếng”Đằng sau mỗi người đàn ông thành công là một người phụ nữ, đằng sau nàng là vợ của anh ta”
2) Tô Đông Pha (1037–1101) nhà văn, nhà thơ nổi tiếng Trung Hoa thời Tống, khi viết về Vương Duy có câu: “Thưởng thức thơ của Ma Cật, trong thơ có hoạ đồ; ngắm họa đồ của Ma Cật, trong họa đồ có thơ”
3)Thành ngữ:”Tương kính như tân” chép trong Tả truyện của Tả Khâu Minh là sử gia nổi tiếng cuối thời Xuân Thu, đầu Chiến Quốc trong lịch sử Trung Hoa.
4) Christian Johann Heinrich Heine ( 1797- 1856) thi sĩ Do Thái sống tại Đức.