AUTUMN LEAVES/ LÁ THU

Trần thị LaiHồng

Lá Bàng Vườn Quê Xa, hình TTLH

Lá Thu… Một đề tài cũ như Trái Đất nhưng hằng năm cứ vào mùa Thu, lá ngoài đường rụng nhiều… Lá Thu lại cùng gió mùa tung bay khắp nơi, nhất là trên những dòng thơ ca, văn xuôi văn vần.

Mấy năm trước với bài Quét Lá, mùa lá rụng gợi trong tôi những kỷ niệm về thơ

về nhạc và cả hội họa, với Shakespeare, với Beethoven, với MichaelAngelo, với Modigliani.

Mùa Thu năm nay, cũng với Lá Thu, cũng vẫn lá Bàng, nhưng là chiếc lá mệnh yểu của một thiên thần âm nhạc: Eva Maria Cassidy.

Autumn Leaves/ Lá Thu

Trước khi biết Autumn Leaves qua giọng ca thiên thần thanh thoát Eva Maria Cassidy, cả gia đình mấy anh chị em chúng tôi khi mới lớn – thời trước 75 – đã say mê hết Yves Montand qua Juliette Gréco rồi Tino Rossi rồi Edith Piaf… rồi Andy Williams, Frank Sinatra, Dalida, Barbra Streisand, Louis Amstrong… và có đĩa nhạc 45 vòng giọng ca da đen Nat King Cole…

Tác giả bản nhạc Autumn Leaves là Joseph Kosma người Hung lai Pháp, sáng tác năm 1945 với lời gợi ý từ bài thơ Les Feuilles Mortes của thi sĩ Pháp Jacques Prévert, và sau đó Johnny Mercer chuyển qua tiếng Anh. Người đầu tiên trình bày bản nhạc này là danh ca Pháp Yves Montand, trong phim Les Portes de la Nuit, trình chiếu năm 1946.

Kể từ khi ra đời cho đến nay, bản nhạc này được phổ biến rộng rãi qua bất cứ giọng ca nào trên thế giới, từ Âu sang Á, từ Tây sang Đông. Đây là bản nhạc thịnh hành phổ biến rộng rãi nhất tại Hoa Kỳ suốt thế kỷ qua cho đến nay.

Nhưng mãi đến năm nay, tôi mới thực sự tìm thấy những xúc động thâm sâu khi nghe Eva Maria Cassidy, một ca sĩ Mỹ dung dị mộc mạc với giọng ca thật chân chất nhưng thật mượt mà, diễn tả tuyệt diệu từng âm điệu, từng chữ của bản nhạc, bằng cả trái tim, bằng cả tâm hồn.

Quý độc giả có thể lắng nghe Eva Cassidy , qua đường nối

https://www.youtube.com/watch?v=XSXYu-3r1S8 để thấm đậm sức truyền cảm của giọng ca này. Eva, bản tính rất e ấp khiêm cung, đơn giản hiền hòa, với một bề ngoài thật mộc mạc quần chẽn đen áo ngắn trắng phủ ngoài bằng một áo khoác xám thùng thình rộng… nhưng khi buông những giọt nhạc lục huyền cầm rồi cất giọng hòa nhập tận cùng vào lời ca nét nhạc, nhấn vuốt luyến láy thầm thì thủ thỉ thật thân thương, đã thực sự lôi cuốn khán thính giả cùng rung cảm, cùng hòa điệu.

The falling leaves… drift by my window

The falling leaves… of red and gold

I see your lips, the summer kisses

The sun-burned hand I used to hold

Since you went away… the days grow long

And soon I’ll hear old winter song

But I miss you most of all, my darling

When autumn leaves start to fall…

Xin chuyển ngữ ý nghĩa lời ca:

Những chiếc lá nhẹ rơi rơi… ngoài song

Những chiếc lá rực đỏ và vàng ròng

Anh thấy môi em trong những nụ hôn mùa hè rạng rỡ

Và bàn tay anh rám nắng em từng nắm…

Từ lúc xa nhau, ngày dài lê thê

Không bao lâu nữa, em sẽ nghe bài ca mùa đông năm cũ

Nhưng em vẫn chỉ tưởng nhớ mình anh, người em yêu dấu

Mỗi độ lá thu đổi mầu… rơi… rơi…

Âm nhạc và tình yêu thiên nhiên thấm đậm trong tâm cô bé Eva Marie Cassidy hồi mới lên 9, dưới sự hướng dẫn truyền dạy của thân phụ, nhưng mãi đến năm 18 tuổi mới xuất hiện ngoài đời, lưu diễn nhiều nơi, vừa hát vừa tự đệm lục huyền cầm. Trong số trên 30 bản nhạc, bất cứ loại nào – từ blues, rock, jazz, bài hát dạo dân ca, nhạc phúc âm, thánh ca, pop cổ điển, New Age… – giọng hát của cô đều thăng hoa tột cùng, lột tả trọn vẹn bằng tất cả tâm tình và mỗi bản trở thành một bài thánh ca, ngợi ca thiên nhiên và tình người.

Bài ca tôi yêu thích là Somewhere Over the Rainbow/ Nơi nào đó qua Giải Cầu Vồng, đẹp và thơ và an bình như hình chụp bên dưới của Pinterest.

Somewhere over the rainbow, way up high

In the land that I heard of once, once in a lullaby…

Somewhere over the rainbow, skies are blue

And the dreams that you dare to dream really do come true

Someday I’ll wish upon a star

And wake up where the clouds are far behind me

Where troubles melt like lemon drops

Away above the chimney tops

That’s where you’ll find me…

Somewhere over the rainbow, blue birds fly

Birds fly over the rainbow, why then, oh, why can’t I?

If happy little blue birds fly across the rainbow,

Why, oh… why can’t I?

Xin chuyển ngữ ý nghĩa lời ca:

Nơi nào đó qua giải cầu vồng trên cao

Từ nơi tôi từng một lần nghe nhắc nhở, một lần trong lời mẹ ru…

Nơi nào đó trên giải cầu vồng, những vòm trời xanh mướt

Và những giấc mơ bạn dám tưởng vọng lại trở thành sự thực

Nơi nào đó tôi sẽ ước được đến trên vì sao

Và cùng sao ló dạng từ những áng mây xa

Nơi bao muộn phiền biến tan như những viên kẹo chanh

Từ đỉnh ống khói… là nơi bạn sẽ tìm thấy tôi

Nơi nào đó trên giải cầu vồng, có lũ chim xanh tung cánh

Chim bay bổng trên giải cầu vồng

Thì tại sao… ồ, tại sao tôi lại chẳng thể bay?

Nếu con chim xanh nho nhỏ nhởn nhơ tung cánh qua giải cầu vồng

Thì tại sao… ồ, tại sao tôi lại chẳng thể bay???

Nguyên thủy bản Somewhere Over The Rainbow là Over The Rainbow do Harold Arden sáng tác, E. Yip Hartburg đặt lời, dành cho phim The Wizard of Oz năm 1939, do July Garland ca và coi như bài ca “ký hiệu” của nàng, độc quyền trình diễn hàng ngàn lần suốt 30 năm liền, cho đến khi qua đời năm 1969.

Từ đó, nhiều danh ca khác đã trình diễn, như Frank Sinatra, Doris Day, Tony Bennett, Ella Fitzgerald, Sarah Vaugham… Israel Kamakamino’ole… và mãi năm 1992, Eva Marie Cassidy, một ca sĩ khiêm cung xuất thân vùng đồng ruộng tiểu bang Maryland, trình diễn, thu thanh, và nổi danh.

Một khả năng khác của Eva Marie Cassidy, là hội họa, phát triển ngay từ hồi mới lên ba. Đường nét màu sắc cũng đơn thuần mộc mạc như lời ca ý nhạc.

Hai tranh bên dưới do gia đình đăng trên mạng – www.evacassidy.com/bio.htm – ghi nhận nét dung dị thanh thoát thánh thiện đặc biệt của Eva Marie Cassidy.

Đầu Xuân 1996, sau ba ngày chú tâm vẽ tranh tường cho một trường học, Eva Marie Cassidy bị đau xương hông, và da có màu lạ. Khám thử nghiệm, cô bị ung thư da melanoma và ung thư xương, nhập viện John Hopkins, chống chọi với những đợt hóa trị và yếu dần…

Ngày 17 tháng 9 trong năm 1996 đó, giới ngưỡng mộ tổ chức một buổi trình diễn đặc biệt A Tribute to Eva Cassidy, và mời Eva tham dự, chỉ để có mặt. Nhưng, bất chấp cơ thể yếu đuối phải tựa vào một walker, Eva xuất hiện, xanh xao võ vàng trong bộ y phục đơn giản thường lệ, thêm chiếc mũ nhung đen che đầu nhẵn tóc vì hóa trị. Với một sức mạnh huyền diệu, Eva vẫy tay chào đám khán thính giả reo hò… dạo vài nốt nhạc, hắng giọng, thở… và nhẹ nhàng cất tiếng ca ngợi thiên nhiên trong bài What a Wonderful World/ Thế giới Kỳ diệu Biết Bao!

Đây là bản nhạc nổi tiếng từng đưa danh ca Louis Armstrong lên đài danh vọng năm 1968, và bây giờ là bài ca cuối đời của Eva Marie Cassidy, nguyên vẹn lời ca ngợi thiên nhiên từ Đấng Sáng tạo đến trái Đất thiêng liêng bùng rộ nguồn sống , được diễn tả qua cung cách của một con người đơn giản nhưng đầy nhiệt tình, đầy nghị lực giữa hai bờ sinh tử.

Chưa đầy 6 tháng sau – ngày 2 tháng 11 1996 – Eva Marie Cassidy giã từ cuộc đời, tuổi mới trên 33.

What a Wonderful World

I see trees that are green, red roses too

I watch them bloom for me and for you

And I think to myself, what a wonderful world!

I hear babies cry, I watch them grow

They’ll learn much more, than I’ll ever know

And I think to myself, oh… What a wonderful world!

The colors of the rainbow, so pretty in the sky

Are also on the face of the people passing by

I see friends shaking hands, saying,“How do you do?”

But they’re really saying, “I love you!”

I see trees that are green and red roses too

I watch them bloom for me and for you

And I think to myself, oh… What a wonderful world!

I think to myself, oh… What a wonderful world!

Xin chuyển ngữ ý lời ca:

Thế giới Kỳ diệu Biết bao!

Tôi nhìn những chòm cây xanh mượt, và những đóa hồng đỏ thắm

Ngắm hoa bừng nở cho tôi và bạn

Và nhủ thầm, thế giới kỳ diệu biết bao!

Tôi nghe tiêng trẻ khóc, tôi nhìn chúng lớn lên

Chúng sẽ học thêm nhiều điều, những điều tôi chưa từng biết

Và tôi nhủ thầm, ôi… thế giới kỳ diệu biết chừng nào!

Những mầu sắc cầu vồng tuyệt đẹp trên bầu trời

Cũng rạng ngời trên những khuôn mặt đi qua

Tôi thấy bằng hữu bắt tay nhau, ân cần nói lời thăm hỏi

Nhưng thực sự họ đang nói: Tôi yêu bạn!

Tôi nhìn những chòm cây xanh mượt, và những đóa hồng đỏ thắm

Ngắm hoa bừng nở cho tôi và bạn

Và nhủ thầm, thế giới kỳ diệu biết bao!

Tôi nhủ thầm, ôi… thế giới kỳ diệu biết chùng nào!

Thế giới chung quanh chúng ta, từ tia nắng sớm ban mai, từ giọt sương long lanh trên ngọn cỏ, từ làn gió mơn man trên cành tre lả ngọn, từ mùi hương thanh khiết của hoa đồng cỏ nội, từ cánh bướm trắng vờn quanh đóa hồng, từ chiếc lá xanh lìa cành giữ đám lá vàng chưa rụng…từ tiếng chim ca lảnh lót, tiếng trẻ khóc, tiềng người trò chuyện… và trời xanh mây trắng hay gió táp mưa sa… sóng lăn tăn mặt hồ hay vũ bão gầm cuộn ngoài khơi… Tất cả đều có âm diệu diệu kỳ, để thấm đậm vào tâm hồn Eva Marie Cassidy, một nghệ sĩ trọn đời đơn thuần sống với nghệ thuật, luôn vinh danh thiên nhiên và tình người, dù phải đối mặt với số mệnh cay nghiệt.

Singing… somewhere still singing

I can hear you in the rain

A never ending inspiration

A whisper in the corn field… still singing

Vẫn cất tiếng ca… nơi nào đó vẫn cất tiếng ca

Tôi có thể nghe tiếng em ca trong mưa

Chưa bao giờ nguôi dứt niềm cảm xúc

Tiếng ca thì thầm trong cánh đồng ngô… em vẫn cất tiếng ca…

Hoa bang, tháng 11 tưởng niệm Eva Marie Cassidy

Trần thị LaiHồng{jcomments on}